علی محمد احمدوند - استاد دانشگاه امام حسین (علیه السلام)
اکبر رضازاده - استاد دانشگاه امام حسین (علیه السلام)

در عصر ارتباطات و اطلاعات و فضای مجازی، جهان به سمتی پیش می رود که دنیای مجازی به موازات دنیای واقعی و حتی بیشتر از آن خود را به زندگی بشر تحمیل کرده است. یکی از عرصه های این فضا که دربرگیرنده تولید، واردات، صادرات و سایر تعاملات بین المللی بوده و متکی به شبکه های جهانی است، حوزه اقتصاد است. تهدیدات دشمن بعد از استقرار نظام مقدس ج. ا. ا در ابعاد مختلف و در حوزه های گوناگون خواه در شرایط واقعی و عینی و خواه در فضای سایبری از یک روند تصاعدی برخوردار بوده و بالطبع بخش های اقتصادی به ویژه نظام پولی و بانکی کشور به جهت اهمیت و جایگاه خاص آن، با تهدیدات مضاعف دشمن روبرو بوده است. از این رو، می بایست تمهیدات و بسترهای لازم و مناسب آن اندیشیده و به مرحله اجرا درآید، لذا محقق در این تحقیق به دنبال احصاء تهدیدات سایبری حوزه اقتصاد، ملاحظات اساسی و کارکردهای دفاعی آن با رویکرد نظام پولی و بانکی است تا بتوان با تدوین الگوی طرح راهبردی دفاع سایبری در جهت تامین منافع و امنیت ملی با عنایت به اصول و ارزش های حاکم، چشم انداز، ماموریت، عوامل داخلی و خارجی موثر بر آن عمل نماید. این تحقیق از نوع کاربردی – توسعه ای بوده و از روش ترکیبی با استفاده از روش های کمی و کیفی، روش دلفی جهت جمع آوری اطلاعات از نخبگان در حوزه سایبری و روش اکتشافی در مراجعه به اسناد و مدارک بهره برداری گردیده است. جامعه آماری این تحقیق، تعدادی از مدیران بانکی و پولی کشور و تعدادی از اساتید تخصصی و صاحب نظر دانشگاه عالی دفاع ملی مرتبط با موضوع می باشند که با حجم محدود ۴۰ نفر به عنوان جامعه خبرگی به صورت هدفمند اجرا شده است. یافته های تحقیق حاکی است شاخص شبکه های بومی و امن به عنوان باارزش ترین اصول، وابستگی به سامانه های بانکی بین المللی به عنوان اساسی ترین چالش، خرابکاری سیستم های نرم افزاری، سخت افزاری و داده ها به عنوان مهم ترین تهدید، افزایش قابلیت های دفاعی نظام سایبری اقتصادی کشور به عنوان اصلی ترین راهبرد، استفاده از تحریم های دشمن برای تقویت اقتصاد و تولید داخلی به عنوان بهترین فرصت، وابستگی علمی سایبری در حوزه اقتصاد به خارج از کشور به عنوان مهم ترین ضعف و بالاخره توسعه به کارگیری نرم افزارهای بومی در برخی زیرساخت های اقتصادی کشور به عنوان برترین قوت می باشند.

فضای سایبری, تهدیدات حوزه اقتصاد, الگوی طرح راهبردی, دفاع سایبری