سپیده شهرستانی - کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور رشت

فرآیندهای واجی چگونگی تحقق آوایی صورت انتزاعی زنجیره ی واجی واژه ها هستند و ارتباط بین ویژگی های سطح آوایی با واجی را نشان می دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی فرآیندهای واجی در گروهی از کودکان ۲ تا ۵ ساله ی فارسی زبان شرق گیلان است. آزمودنی های این تحقیق تعداد ۵۰ دختر و پسر ۲ تا ۵ ساله ی طبیعی فارسی زبان است که به صورت فی البداهه از مهدکودک های واقع در شهرهای رودسر، لنگرود و لاهیجان انتخاب شده اند. این پژوهش از نوع مقطعی و توصیفی – تحلیلی در چارچوب نظریه زایشی است. ابزار این پژوهش ۱۰۱۰ واژه ضبط شده از ۸ ساعت و ۵۰ دقیقه صدای ضبط شده کودکان می باشد که بر اساس آنها فرآیندهای واجی گفتار کودکان جمع آوری و بررسی می شود. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که جنسیت تفاوت چندانی بر چگونگی فرآیندهای واجی ندارد، اما با افزایش سن از فرآیندهای واجی در گفتار کودکان نیز کاسته می شود. فرآیندهای واجی غالب در دختران و پسران شرق گیلان، قلب و مرکزی شدگی است که در پسران بیشتر از دختران مشاهده شده است. از میان فرآیندهای مذکور نیز فرآیند ر-شدگی از کمترین و فرایند پیشین شدگی از بیشترین فراوانی برخوردار است.

فرآیندهای واجی، اصل توالی رسایی، گفتار کودکان