مهدی رضایی - دانشیار دانشگاه سلمان فارسی کازرون
عزیزه نیدی - مدرس دانشگاه فرهنگیان بوشهر

شخصیت یکی از عناصر مهم داستان اعم از رمان، داستان کوتاه، قصه، حکایت و ... است. روایت شناسان نظریه های مختلف در باره شخصیت ارائه داده اند که از طریق این نظریه ها می توان شخصیت های روایت ها را مورد بررسی قرار داد. این مقاله تلاش دارد به روش توصیف و تبیین و مقایسه، شخصیت های حکایات کرامات را در کتاب های طبقات الصوفیه خواجه عبدالله انصاری، اسرارالتوحید محمد بن منور، تذکره الاولیای عطار نیشابوری، نفحات الانس جامی و طرائق الحقائق معصوم علی شاه بررسی نماید. پژوهش نشان می دهد، شخصیت های حکایات کرامات بر اساس نظریه کنشی به هشت دسته تقسیم می شود که عبارتند از: شخصیت اصلی یا قهرمان، شخصیت مخالف یا ضدقهرمان، شخصیت الهام بخش و ... . اگر چه در حکایات کرامات، نیاز و مجالی برای شخصیت پردازی وجود ندارد ولی در این حکایت ها، شخصیت ها به دو گونه توصیفی و تصویری به خواننده نمایانده می شوند.

شخصیت، عرفانی، حکایات، کرامات.