حامد عامری - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

درمان متمرکز بر هیجان یک رویکرد مبتنی بر شواهد مبتنی بر نظریه و تحقیقات تجربی درمانی فعلی است که به نوبه خود از نظریه و تحقیقات هیجانی استفاده می کند. مفروضات اساسی این است که (۱) احساسات با یک شبکه چندوجهی از اطلاعات مرتبط هستند، (۲) دسترسی به احساسات در درمان به این اطلاعات دسترسی دارد، و (۳) توجه و کاوش در تجربه درونی ذهنی (احساسات و معانی) منبع اولیه اطلاعات جدید مورد استفاده در ساخت معنای جدید است. چهار اصل مداخله ای که برای هر جلسه ضروری است به شرح زیر است: (۱) همکاری بر روی تمرکز برای جلسه، (۲) پاسخ همدلانه به مبارزات و درد مشتری، (۳) پاسخ به ظهور احساسات سازگار و منابع سالم مرتبط، و (۴) ترویج تجربه مشتری (یعنی توجه و کشف احساسات و معانی). از طرفی پیامدهای این رویکرد درمانی نیز بسیار گسترده است به طوری که مطالعات گوناگون در این حوزه انجام شده است و پیامدهای این رویکرد را بر متغیرهای رفتاری و فردی مثبت و اثربخش ارزیابی کرده اند مطالعه حاضر نیز با هدف واکاوی پیامدهای مداخلات و درمان هیجان مدار با استفاده از رویکرد مرور سیستماتیک انجام شد. بر همین اساس در حدود ۶۰ مطالعه بررسی و یافته ها نشان داد رفتار درمانی هیجان مدار بر کاهش و بهبود افسردگی، بهبود سردرد و میگرن، سازگاری پس از جدایی و طلاق، شفقت به خود، کاهش ناسازگاری زوجین، کاهش اضطراب، باورهای غیرمنطقی و کمال گرایی، بهبود کیفیت زندگی، بهبود صمیمیت زوجین، بهبود عملکرد خانواده، رضایت زناشویی و رضایت جنسی، سازگاری روانی- اجتماعی و سلامت اجتماعی، تاب آوری، بهزیستی ذهنی و سلامت روان، فرسودگی زناشویی و سوگ موثر است. به طور کلی این متغیرها در سه دسته کلی شامل؛ پیامدهای مرتبط با بیماری، پیامدهای مرتبط با زندگی مشترک و پیامدهای مرتبط با مسائل فردی دسته بندی شد. این مقاله اهمیت رویکرد رفتار درمانی هیجان مدار را نشان می دهد و در برگیرنده مفاهیمی برای توسعه استفاده از قابلیت های این رویکرد در حوزه درمان های رفتاری و شناختی است

هیجان، مداخلات هیجانی، درمان هیجان مدار، مرور سیستماتیک