محمدرضا شهیدی پاک - استادیار دانشگاه ازاد اسلامی تهران مرکز

سرنوشت تشیع در غرب اسلامی با اثار مکتوب اهل بیت گره خورده است زیرا دانشمندانی که این اثار را خلق کردند کسانی بودند که قصد داشتند دولت حفصیان وارث دولت شیعه موحدان که امپراطوری وسیع مغرب و اندلس و افریقیه بود، در ساز وکار شیعی تاسیس شود اما قتل و حذف زنجیره ای این افراد با کودتا و حمایت دولت ممالیک مصر بویژه تلاش بیبرس پادشاه مصر مانع از استمرار تشیع دولتی در تونس شد و تشیع تاکنون در تونس از صحنه قدرت کنار رفته است و در عصر ممالیک و حفصیان قدرت در دست علمای مذهب مالکی بود و در دوره عثمانی مذهب حنفی را تجربه کرد. اثار این دانشمندان دوره موحدین در اندلس که به تونس و مصر مهاجرت کردند ماندگار شد. پژوهش حاضر حاکی است با وجود حذف تشیع از اندلس و مغرب اما یاد اهل بیت در حافظه تاریخی ادبیات عرب با این اثار زنده است. و اندیشه این دانشمندان بخشی کالبدی از ادبیات و معارف کلاسیک اسلامی است.

ابن ابار، اهل بیت، تشیع، مغرب و اندلس، ابن منظور، ابن سبعین، ابن منظور