عبدالکریم شاحیدر - استادیار دانشگاه پیام نور، گروه حقوق، تهران، ایران
فاطمه دشتبان - دانشجوی ارشد حقوق بین الملل دانشگاه پیام نور خوزستان، واحد دزفول

جهانی شدن به عنوان فرایندی رو به جلو و اجتناب ناپذیر مطرح است و رقابت تنگاتنگ در عرصه انرژی و به ویژه نفت و گاز که حاصل جهانی شدن اقتصاد است، منجر به تجدید ساختار در صنایع نفت و گاز گردیده که خود شامل خصوصی سازی، ادغامها، تغییر مقررات، تجدید ساختار سازمانی و اداری شرکتهای مرتبط و... است. آنچه مسلم است رقابت در بخش نفت و گاز در فرایند جهانی شدن پیچیده تر و شدیدتر خواهد شد. دولتها و سرمایه گذاران در امر انرژی میبایست از نیروهای عظیمی که باعث بروز این تغییرات میشوند، آگاهی یابند. در این راستا پرسش پژوهش حاضر بر این است که تا چه میزان موضوعات مربوط به نفت خام و فرآوردههای نفتی در موافقتنامه های سازمان تجارت جهانی مطرح میشوند؟ روش به کار گرفته در این پژهش توصیفی- تحلیلی و به شیوه کتابخانهای و به صورت فیش برداری مطالب گردآوری شده است.فرضیه پژوهش براین است که به طور کلی با توجه به موافقتنامه های تجاری گات و موافقتنامه های فعلی سازمان تجارت جهانی این طور استنباط میشود که سازمانهایی مانند اوپک معتقدند که نفت خام از این موافقتنامه ها استثنا شده اند در حالی که سازمان تجارت جهانی و کنفرانس تجارت و توسعه ی ملل متحد (انکتاد) معتقدند که اگر چه نفت خام به طور خاص در قوانین و مقررات قید نشده است اما از آن نیز استثنا نیست.

مسائل تاثیر گذار، شرکت ملی نفت، ایران، فرآوردهای نفتی، سازمان تجارت جهانی،