لیلا آهنگر - ستادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی گنبد. دانشگاه گنبد کاووس، گنبد ، ایران.
حسن قوجق - استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گنبد، گلستان، ایران

جهت ارزیابی روابط بین صفات و تعیین موثرترین صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه، پژوهشی با استفاده از پنج والد گندم و تلاقی های حاصل از طرح نیمه دای آلل در سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ و ۹۹-۱۳۹۸ اجرا شد. نتایج ارزیابی ضرایب همبستگی صفات بیانگر وجود همبستگی مثبت و معنی داری صفت تعداد دانه پر در سنبله با عملکرد دانه بود. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد دانه پر در سنبله، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و تعداد روز تا ظهور سنبله نقش تعیین کننده ای بر عملکرد دانه دارا می باشند. بر اساس نتایج تجزیه علیت صفت تعداد دانه در سنبله ۱/۰۲۵ بیشترین اثر مستقیم و صفت ارتفاع بوته از طریق صفات تعداد دانه در سنبله ۰/۶۳۷ بیشترین اثر غیر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. در نتایج تجزیه به مولفه های اصلی چهار مولفه اول توانستند ۹۳/۹ درصد از تغییرات داده های اندازه-گیری شده را توجیه کنند. بنابراین استفاده از صفات تعداد دانه پر در سنبله، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و تعداد روز تا ظهور سنبله می تواند معیار های مهمی برای گزینش ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا باشد

رگرسیون، روش های آماری، گندم، علیت، همبستگی