مسعود کثیری - عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

در بحبوحه جنگ جهانی اول، هنگامی که کشور ما از هر سو مورد تعرض دول درگیر در جنگ قرار گرفته بود و در شرایطی که عدم ثبات دولت ها، عدم اقتدار حکومت مرکزی، عدم جایگاه سیاسی معتبر در دنیا، همه امید ها را برای ادامه حیات کشوری مستقل، به یاس بدل کرده بود، مردی بلند آوازه، که شور میهن پرستی و تب استقلال طلبی و خیال آمال مشروطه را هنوز در سر داشت، در میان جنگل های گیلان، از لوله تفنگ خود، نغمه امیدواری ساز کرد. ویژه گی های قیام جنگل و خصلت های فردی و نوع مدیریت میرزا کوچک خان، باعث شد تا هم در زمان حیات و هم پس از مرگ، شخصیت قابل احترام و دوست داشتنی از او در اذهان مردم باقی گذارده و این ظرفیت را به وجود آورد که در آینده در عداد اسطوره های پایدار این مرز و بوم بماند. یکی از مهمترین اقدامات نهضت جنگل که در زمان خود توانست تا حد تحسین برانگیزی موثر واقع شده و مورد توجه قرار گیرد، اقدامات نیکوکارانه هیئت اتحاد اسلام در کنترل بحران قحطی و عوارض ناشی از آن بود. این اقدامات که ناشی از توان مدیریتی، اقبال عمومی و مشروعیت نهضت جنگل بود، نشان داد که هیچ بحرانی هر چند بزرگ، با کمک خیرین و نیکوکاران، غیر قابل حل نیست.

نهضت جنگل، هیئت اتحاد اسلام، اقدامات نیکوکارانه، قحطی بزرگ