زهرا شهریاری - کارشناسی ارشد حقوق جزا وجرم شناسی ، فعال اجتماعی و فرهنگی حوزه بانوان

نخستین و مهمترین مبنایی که در قبال جرمانگاری رفتارها تاکنون طرح شده است ، مبنای ضرورت است . منظور از این مبنا به طور اجمالی آن است که رفتارها فاقد عنوان مجرمانه می باشند مگر در جایی که ضرورتی ایجاب نماید که یک رفتار به عنوان جرم تلقی گردد. به واقع ، حقوق کیفری بایستی آخرین راه حلی باشد که به عنوان یک ابزار بتوان در مقابل برخی از رفتارها مورد استفاده قرار داد. اصل ضرورت در جرم انگاری بدان معنا می باشد که استفاده از حقوق کیفری برای عملی که قابلیت کنترل را دارد و همچنین ضروری است بر آن رفتار، نظارت وجود داشته باشد، در صورتی خواهد بود که آن عمل با استفاده از دیگر ابزارهای غیر حقوقی و حقوقی غیر کیفری محدود نشده باشد و در ثانی ، به کارگیری حقوق کیفری منوط به آن است که برحسب نیاز جدی و شدید همزیستی مسالمت آمیز توسل به ابزار کیفری نیاز داشته باشد و این ضرورت تابع مبانی و اصول است . از این رو، اگر ضرورت ناشی از همزیستی مسالمت آمیز وجود نداشته باشد، وضع قوانین جزایی محدودیتی دربرنخواهد داشت و مهمترین راه برای سنجش لزوم قوانین کیفری، تطبیق آن با واقعیت های جامعه و نیاز آن است .رفتارهای منتهی به آسیب ها و مخاطرات گسترده اجتماعی عبارتی است برای توضیح و تبییین پارهای از اقدامات که به طرق مختلف اکثرا و غالبا_ توسط اشخاص حقوقی در سطح اجتماع برعناصر مختلف زندگی فردی یا اجتماعی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی آثار سوء و گاه جبران ناپذیری بر جای می گذارد.رفتارهای منتهی به آسیب ، عنصر گستردگی را در خود جای داده است . بزه دیده شناسی یکی از شاخه های نوین جرمشناسی است کمتر از یک سده پس از تولد جرم شناسی و در سالهای اخیر اعلام وجود نموده است . در بزه دیده شناسی به دلیل غفلتی که سالیان سال در خصوص مجنی علیه (بزه دیده) مطرح بوده، پژوهش ها بر قربانی جرم متمرکز شد تا نقش شخصیت او در تکوین جرم معین گردد و این امر تحول عمیقی در علت شناسی جنایی بود و بزه دیدهشناسی شکل گرفت و به مرحله ای رسید که لازم است بزه دیده بیش از پیش مورد توجه واقع شود. یکی از نویسندگان در این مورد اشاره می کند: » رفتارهای آسیب محور به صورتی ایجاد می گردند که ترس و ناامنی در میان اشخاص جامعه به وجود نمی آورند. علت این امر را میتوان در همان غیرمحسوس و غیرملموس بودن آثار این رفتارها و آنی نبودن تاثیر این رفتارها در اکثر موارد، جست و جو کرد.« درپاسخ به این استدلال باید اذعان نمود؛ غیر ملموس بودن رفتارهای منتهی به آسیب خود یک ویژگی بارز از زمیولوژی است اما در واقع مرتکبین این دسته از آسیب ها سعی دارند، ایراد آسیب را به طوری انجام دهند که قربانیان به هیج عنوان از ورود آسیب به خود اطلاعی کسب نکند. در حقیقت باید گفت ؛ عمدتا قربانیان آسیب به ندرت از متضرر شدن خود آگاهی می یابند.

جرم انگاری، رفتار، آسیب ،گسترده اجتماعی