حسن بخشنده امنیه - دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران
سجاد آذری دودران - کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی معدن، دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران
بهنام علی پنهانی - دانشجوی دکترا، دانشکده مهندسی معدن، دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران

امروزه با توسعه فعالیت های معدنی و عمرانی استفاده از عملیات انفجار به دلیل کاهش زمان و هزینه افزایش پیدا کرده است. استفاده از انفجار برای حفاری و خردایش سنگ علاوه بر مزایای آن معایبی دارد که از مهم ترین آنها می توان به لرزش زمین اشاره کرد. لرزش های ناشی از انفجار بخش مهم و قابل توجهی از فرآیند انفجار بوده و همواره کنترل میزان آن برای کاهش خسارت های احتمالی به مناطق اطراف لازم است. در این مقاله داده های میدانی انفجار انجام گرفته در پروژه خط دوم آبرسانی تبریز با استفاده از دستگاه های لرزه نگار سه مولفه ای Blast Recorder برداشت شده است. با مدل سازی فرآیند انفجار در نرم افزار المان محدود ANSYS-Autodyn رفتار محیط محدوه انفجار شبیه سازی شده است. میانگین خطاهای مدل سازی عددی نسبت به برداشت های میدانی حدود ۲۰ درصد برآورد شده است. با توجه به مدل سازی عددی بحرانی ترین حالت سرعت وارد شده به خط لوله کمتر از استانداردهای مجاز انفجار در نزدیکی خط لوله بوده و حداکثر تنش، کرنش و جابه جایی در مرز لوله و محیط به ترتیب برابر MPa ۲۴/۱۷، µmm/mm ۱۳۵ و mm ۱۸/۰ است.

انفجار, لرزش زمین, حداکثر سرعت ذرات, خط لوله, ANSYS-Autodyn