پژمان ریاضی کرمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه صنایع غذایی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران
داریوش خادمی شورمستی - استادیار، گروه کشاورزی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران
عبدالله علیزاده کارسالاری - استادیار، گروه شیمی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران

بکارگیری زیست­ پلیمر کیتوزان در قالب فیلم و پوشش خوراکی به­ عنوان ماده بسته ­بندی محصولات غذایی، توسعه یافته است. خواص فیزیکی و مکانیکی فیلم کیتوزان تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. با هدف بررسی تاثیر عوامل موثر بر محلول تشکیل فیلم، آزمایش حاضر در قالب یک طرح کاملا تصادفی به­روش فاکتوریل ۲۳ شامل سطح (۲ و ۴ درصد)، وزن مولکولی (بالا و پایین) کیتوزان و نوع حلال (اسید استیک و اسید سیتریک) مورد استفاده در تهیه فیلم، در مجمع با ۸ تیمار اجرا شد. فراسنجه­ های فیزیکی و مکانیکی و نیز ریزساختار فیلم­ها اندازه ­گیری و بررسی شد. نتایج نشان داد بیشترین استحکام کششی (MPa ۰۱/۰ ± ۱۶/۰)، مدول یانگ (MPa ۵۵/۰ ± ۴۵/۲) و ناتراوایی (۱۰-۸. g/msPa ۰۹/۰ ± ۱۷/۲) در فیلم کیتوزان ۴ درصد در وزن­های مولکولی بالا و پایین با حلال اسید استیک و بیشترین کشیدگی در نقطه شکست (۹۵/۰ ± ۳۳/۵۴ درصد) در فیلم کیتوزان ۴ درصد وزن مولکولی بالا و محلول در اسید سیتریک دیده شد (p<۰.۰۵). ضمن اینکه فیلم کیتوزان وزن مولکولی بالا و محلول در اسید استیک در مقایسه با اسید سیتریک شفاف­تر بود (p<۰.۰۵). تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و تجزیه و تحلیل طیف ­سنجی مادون قرمز (FTIR) نتایج حاصله را تائید کرد. بنابراین، عملکرد فیزیکی و مکانیکی فیلم کیتوزان تحت تاثیر سطح و وزن مولکولی و به­ خصوص نوع حلال اسیدی و نیز اثرات متقابل این عوامل قرار گرفت. در مجموع استفاده از سطح و وزن مولکولی بالاتر کیتوزان منجر به تولید فیلم کاراتر شده و اسید استیک نسبت به اسید سیتریک حلال مناسب­تری است.

اسید استیک, اسید سیتریک, استحکام کششی, کیتوزان, مدول یانگ, ناتراوایی