فریدون خسروی - تهران
شهریار نجف وند

احداث فراوان سازه­های زیرزمینی طی قرن اخیر، سیر انبوهی از تحقیقات محققین علمی مخصوصا در بخش های معدن، راه، استحکامات نظامی و... را به سوی چگونگی اجرای این سازه­ها رهنمون ساخته است. روند رو به رشد قدرت های برتر نظامی جهان و توسعه و تجهیز سلاح های آفندی ایجاب می نماید تا اقدامات پدافند غیرعامل و در راس آن احداث سازه های امن و استحکامات دفاعی در قالب سازه های زیر زمینی تونلی بطور اساسی در حال گسترش باشد. چگونگی حفظ استحکام، پایداری و نگهداری سازه­های زیرزمینی در مراحل احداث و زمان بهره­برداری، از جمله موضوعات مهم و در دست بررسی است. استفاده از شاتکریت به عنوان سیستم نگهداری موقت و بعضا دائم در حفره های زیرزمینی سابقه ای یکصد ساله دارد؛ اگرچه در اوایل از شاتکریت صرفا جهت جلوگیری از هوازدگی سنگ ها و صاف نمودن سطوح استفاده می­گردید، ولیکن امروزه با پیشرفت­های نوین علمی تحقیقات مناسبی بر روی عملکرد شاتکریت در کمک به پوشش دائمی سازه­های زیرزمینی صورت گرفته و همچنان در حال انجام می­باشد. در این مقاله سعی شده است ضمن تشریح مشخصات و نحوه عملکرد شاتکریت در نگهداری سازه­های زیرزمینی، به بررسی نقش آن در مقابل بارهای لرزه­ای بپردازیم و با بهره­گیری از روابط موجود، نقش شاتکریت در تحمل بارهای ناشی از اثر امواج زلزله بر پوشش تونل را مورد بررسی قرار دهیم.

شاتکریت, لاینینگ, سازه های زیرزمینی, سیستم نگهداری, امواج لرزه ای