زهرا حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
هاجر ترکان - استادیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر خودجرحی بدون خودکشی، انگ درونی شده، عاطفه مثبت، عاطفه منفی و علائم شیدایی در بیماران دوقطبی بود.روش: پژوهش حاضر با استفاده از طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه آزمایش و کنترل انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه بیماران دوقطبی بود که در سال ۱۴۰۰ به مراکز مشاوره شهر اصفهان مراجعه کرده و با داروهای تثبیت کننده خلق تحت درمان بودند. نمونه شامل ۲۴ نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش، درمان شناختی- رفتاری را به مدت ۱۲ جلسه ۶۰ دقیقه ای به صورت فردی و هفته ای یک جلسه دریافت کردند، درحالی که گروه کنترل در لیست انتظار بودند. داده های پژوهش با استفاده از مقیاس های خودجرحی سانسون، انگ درونی شده کینگ، عاطفه مثبت و منفی واتسون و شیدایی یانگ گردآوری و به کمک آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس با اندازه های تکراری) مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان شناختی- رفتاری باعث کاهش معنادار میانگین نمرات پس آزمون و پیگیری خودجرحی بدون خودکشی (p<۰.۰۱, F=۴۶.۶۳۹, η۲=۰.۶۷۹)، انگ درونی شده (p<۰.۰۱, F=۶.۴۶۰, η۲=۰.۲۲۷)، عاطفه منفی (p<۰.۰۱, F=۸.۸۴۹, η۲=۰.۲۸۷) و علائم شیدایی (p<۰.۰۱, F=۲۷.۵۱۹, η۲=۰.۵۵۶) بیماران دوقطبی شد. نتایج نشان داد بین گروه های آزمایش و کنترل در مراحل پس آزمون و پیگیری در خودجرحی بدون خودکشی، انگ درونی شده، عاطفه منفی و علائم شیدایی تفاوت معنادار وجود دارد.

اختلال دوقطبی, درمان شناختی- رفتاری خودجرحی بدون خودکشی انگ درونی شده, عاطفه مثبت, عاطفه منفی, علائم شیدایی