محمد عباس زاده - استاد جامعه شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
احمد غلامی - دانش آموخته دکتری جامعه شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
امجد غلامی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

نوشته­ حاضر با بررسی تعداد ۲۰۰ واژه­ جامعه­ شناسی و ۵۰ اسم از اسماء جامعه­ شناسان از میان ۳۶ کتاب جامعه ­شناسی، سعی دارد نشان دهد که فرایند های معادل گزینی در علم جامعه­ شناسی در ایران با چه مشکلات و نارسایی­ هایی روبرو بوده است. عدم انسجام در ترجمه­ ها، تکثر کلمات و تر­جمه و نگارش اسماء انگلیسی و فرانسوی نشان از غلبه­ رویکردهای سلیقه­ ای و عدم آشنایی با امکانات و محدودیت­ های صرفی زبان فارسی نزد مترجمان دارد. مسئله­ اصلی در ترجمه و نگارش این واژگان، واژه­ گرایی ضعیف حاکم بر آن است. این واژه ­گرایی ضعیف به عدم شناخت جامع زبان فارسی، قابلیت ­های اشتقاقی و ترکیبی زبان فارسی نزد مترجمان برمی­ گردد. جستار حاضر با بررسی فرایندهای تغییر معنایی، وام گیری، ساخت سرواژه، چینش، وندافزایی، جعل و واژه سازی معکوس در این آثار سعی در تحلیل و ارزیابی گفتمان مذکور خواهد داشت، و نارسایی ­های صرفی و معنایی رویه­ واژه­ گرایی ضعیف را در این گفتمان تبیین خواهد کرد. نگارندگان نشان می ­دهند که مترجمان تنها با در نظر گرفتن دانش صرفی و معنایی زبان فارسی است که می ­توانند از تشتت، تکثر و ازهم­گسیختگی در رویه­ های معادل گزینی در حوزه­ علم جامعه شناسی رهایی یابند.

زبان جامعه شناسی, اشتقاق, تصریف, ترجمه, ساختار معنایی, ساختار واجی