زهرا جهان آرا - دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان،
مرتضی چاجی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
امید خراسانی - دکتری تغذیه دام، هنرستان خوارزمی دزفول
فرشاد باغبان - هیات علمی گروه دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج

زمینه مطالعاتی: هضم و جذب با رشد و توسعهی پرزهای دستگاه گوارش در ارتباط میباشد و یکی از مهمترین عوامل موثر بر رشد بافت پوششی شکمبه، جیره غذایی میباشد هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی استفاده از پوست انار و پوست انار عمل آوری شده با باکتری کلبسیلا پنومونیه تولید کننده تاناز بر هیستومورفومتری و هیستوپاتولوژی بافت شکمبه–نگاری، کبد و کلیهی بره های پرواری انجام شد. روش کار: در آزمایش حاضر از ۱۵ راس بره نر عربی ۹ یا ۱۰ ماهه با وزن۹۱/۷ ± ۷۵/۳۹ کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تیمار و۵ تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل ۱- جیرهی شاهد (فاقد پوست انار) ۲- جیره شاهد + ۲۰ درصد پوست انار، ۳- جیره شاهد + ۲۰ درصد پوست انار عمل آوری شده با باکتری کلبسیلا پنومونیه بودند. پس از کشتار دام ها، جهت مطالعات بافت شناسی، از بافت بخشهای مختلف دستگاه گوارش قطعاتی جدا و بهطور جداگانه در ظروف درب بسته حاوی فرمالین ۱۰ درصد قرار داده شدند. نتایج: ضخامت بافت پوششی و ضخامت پرز در شکمبه و نگاری در تیمار حاوی پوست انار عمل آوری شده با باکتری از سایر تیمارها کمتر بود (۰۵/۰(P< ؛ اما بین تیمار حاوی پوست انار عمل آوری نشده و شاهد اختلافی وجود نداشت (۰۵/۰P>). ارتفاع پرز و عمق پرز شکمبه در تیمار شاهد به طور معنیداری از سایر تیمارها بیشتر بود (۰۵/۰P<) و در تیمار حاوی پوست انار عمل آوری شده با باکتری کم ترین مقدار بود. در تمام مقاطع کبدی یافتههای هیستوپاتولوژیک مشابهی مشاهده شد. در تیمار عمل آوری شده با باکتری از شدت کستهای بازوفیلیک کلیوی نسبت به تیمار پوست انار کاسته شد. نتیجه گیری نهایی: در مقایسه با تیمارهای شاهد و حاوی پوست انار، تیمار پوست انار عمل آوری شده با باکتری کلبسیلا پنومونیه باعث بهبود وضعیت شاخصهای بافتی شکمبه-نگاری و کاهش نسبی ضایعات بافتی شکمبه و شدت کستهای بازوفیلیک در کلیهها نسبت به تیمار پوست انار شد. بنابراین، میتوان استفاده از باکتری کلبسیلا پنومونیه را در مصرف خوارکهای حاوی تانن توصیه کرد.

بافت, پرز, تانن, سلولهای التهابی, هایپرکراتوز, نگاری