محمد سلیم اخنر - دانشگاه ملی استرالیا

مفسران و نویسندگان درباره علوم قرآنی، قرآن مجید را از دیدگاه های گونه گون مورد مطالعه قرار داده و پیرامون جهات مختلف آن، کتابهای نفیس متعددی تالیف نموده اند. ولی با اینهمه باید اذعان داشت که مطالعه جغرافیایی آن کتاب آسمانی هنوز آنچنان که باید و شاید توجه پژوهشگران را به خود جلب نکرده است. گفتار حاضر کوششی است در همین زمینه. لذا پیش از آنکه حدود و روش کار درباره این نوع بررسیها را مشخص کنیم لازم می نماید که مختصری در پیرامون هدفهایش نیز پرداخته آید. هدف از این قبیل بررسی ها تعیین جغرافیائی محلهای مختلف متعلق به دعوت انقلاب قرآنی و تحلیل اوضاع و تعبیر جغرافیایی تاریخ دعوت آن انقلاب و تبیین تاثیر این تاریخ از عوامل جغرافیائی است با توجه به زمان و مکانهای مختلف. علاوه براین فراهم آوردن حداکثر مقدار مواد علمی جهت تفهیم قرآن و پی بردن به تعبیر واقعاتی اسرار و رموز قرآنی نیز از جمله مقاصد این مطالعات می باشد.لازم به یادآوری نیست که خود قرآن نیز بکرات به چنین مطالعات دعوت نموده است، از آن جمله است: واختلاف اللیل و النهار و ما انزل الله من السماء من رزق فاحیا به الارض بعد موتها و تصریف الریاح آیات لقوم یعقلون (درآمد و شد متناوب روز و شب و مورد استفاده قرار گرفتن زمین بایر و ناکاره به وسیله آب باران، و حرکت و تغییر بادها برای ارباب عقل دلائل و نشانهای واضحی وجود دارد). قرآن مجید اساسا کتاب دعوی انقلاب اسلامی است که انسان و زندگانیش را مورد بحث قرار می دهد و مقام ومنزلت انسان را در قبال این کائنات روشن می سازد و مقاصد حیاتش را برایش برمیشمارد و با ارشاد وهدایت وی می کوشد که با پیروی از کدام راههای است که وی ضمن اینکه در زندگانی این جهانی موفق شود به دریافتهای نعمتهای عقبی نیز می تواند نائل آید.