افشین کرمی - دانش آموخته دکتری زراعت، گرایش فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
علی سپهری - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

با هدف مطالعه تاثیر نانو لوله های کربنی چند جداره و نیتروپروساید سدیم بر مولفه های جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه جو تحت شرایط تنش فلز سنگین کادمیوم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نانو لوله های کربنی چند جداره در چهار سطح (۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ میلی گرم در لیتر) و نیترو پروساید سدیم در دو سطح (۰ و ۱۰۰ میکرو مولار) تحت سطوح کادمیوم (۰، ۵۰ و ۱۰۰ میلی مولار کادمیوم کلراید) مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش، با تشدید تنش کادمیوم شاخص های جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه جو به صورت معنی داری کاهش یافت و کمترین شاخص های جوانه زنی در بالاترین سطح تنش کادمیوم (۱۰۰ میلی مولار) مشاهده شد. تنش کادمیوم ۱۰۰ میلی مولار شاخص ویگور بذور را به ۳۹ درصد کاهش داد. کاربرد نانو لوله های کربنی چند جداره (۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر) و کاربرد نیتروپروساید سدیم موجب بهبود شاخص های جوانه زنی جو، همچون درصد و سرعت جوانه زنی، شاخص ویگور، طول ریشه چه، طول ساقه چه، میانگین زمان جوانه زنی و محتوی رطوبت نسبی گیاهچه تحت شرایط تنش زا شد و موجب تعدیل اثرات منفی تنش کادمیوم شد. برهمکنش نانو لوله های کربنی چند جداره و نیتروپروساید سدیم روی اکثر صفات مورد مطالعه معنی دار بود. نانو لوله های کربنی (۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر) و نیترو پروساید سدیم درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص ویگور و محتوی رطوبت نسبی برگ را به ترتیب ۲۵، ۱/۲۳، ۲/۴۰ و ۲۶ درصد تحت تنش کادمیوم ۱۰۰ میلی مولار بهبود بخشید. بر اساس نتایج بدست آمده کاربرد نانولوله های کربنی (۱۰۰۰ و ۵۰۰ میلی گرم در لیتر) و نیتروپروساید سدیم می توانند موجب تعدیل تنش کادمیوم در مراحل اولیه رشد گیاهچه جو شوند.

تخفیف دهنده تنش، جوانه زنی، فلزات سنگین، نانوتکنولوژی، نانوکشاورزی