زهرا طلی - دانشجوی ارشد زیست محیطی . دانشگاه خوارزمی کرج
عطا شاکری - دانشیار گروه آموزشی زمین شناسی کاربردی. دانشگاه خوارزمی کرج
میثم رستگاری مهر - ستادبار گروه آموزشی زمین شناسی کاربردی. دانشگاه خوارزمی کرج
سجاد عباسی - عضو هیات علمی بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز

میزان غلظت آلاینده های هوا درون تونل های ترافیکی در کلان شهرها به دلیل محدودیت دسترسی به فضای باز و تهویهنامناسب می تواند بشدت سلامت انسان ها را در معرض خطر قرار دهد. در این پژوهش آلودگی، منشاء و ارزیابی ریسکسلامت فلزات سنگین انتخابی (Al, Cd, Cu, Fe, Cr, Ni, Pb, Zn) رش در غبار تونل توحید، واقع در کلان شهر تهرانمورد بررسی قرار گرفته است. ۲۶ نمونه غبار براساس روش های استاندارد از تونل توحید نمونه برداری و پس از آمادهسازی توسط طیف سنجی جرمی پلاسمای جفت شده القایی آنالیز شدند. عناصر روی. مس سرب و کروم غلظت میانگینبالایی را به ترتیب حدود ۱۳۴۶، ۸۰۷، ۳۳۳ و ۲۶۴ میلی گرم بر کیلوگرم نشان دادند. محاسبه ضریب غنی شدگی وفاکتور آلودگی نشان داد که سرب. مس و روی بیشترین غنی شدگی و آلودگی را در غبار تونل توحید دارند. نتایج تحلیلمولفه اصلی، نشان دهنده منشاء غالب انسانزاد ( ترافیک) برای عناصر سرب روی مس و کروم است. بررسی شاخص خطربوم شناختی نشان دهنده ریسک قابل توجه تا زیاد عناصر در غبار است. نتایج ارزیابی ریسک سلامت براساس خارج قسمتخطر (HQ) و شاخص خطر (HI) بیانگر خطر بالا بویژه برای کودکان است. بطور کلی نتایج این مطالعه نشان دادکه غبارموجود در تونل توحید دارای آلودگی بالایی از برخی عناصر بالقوه سمناک است که بدلیل ترافیک بالا می تواند تاثیراتمنفی برسلامت سرنشینان خودروها داشته باشد. از اینرو پایش منظم آلودگی همراه با اصلاح سیستم تهویه و کاهش مدتزمان ترافیک در تونل برای کاهش اثرات ضروری است.

فلزات سنگین، غبار، ریسک سلامت، تونل، تهران