حمیرا ورمزیار - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

کنایه در ادب فارسی یکی از روشهای مهم انتقال مفهوم معنی و مفهوم است که در بلاغت از جایگاه مهمی برخوردار است. قدما و بلاغیون آن را بر اساس دیدگاه و زوایای گوناگون از قبیل مکنیعنه، به اعتبار وضوح و خفا و با اعتبار وسائط به انواع مختلف تقسیم نمودند. منظومه ی زرین قبانامه یکی از آثار حماسی دوره صفوی است که سرآینده ی ناشناس و گمنام آن با آگاهی از ظرفیت های زبان فارسی و با شناخت کامل از ویژگی واژه ها به طبیعیترین شیوه، اثری قابل ستایش پدید آورده است. سرآینده انواع مختلف کنایه را در شعر خود گنجانده است که آمیختگی این کنایه ها با آرایه های ادبی دیگر، صلابت، پختگی و واژه پردازی او را به نمایش میگذارد. این تحقیق که به روش تحلیلی- توصیفی انجام شده است، در صدد پاسخگویی به این پرسش است که کنایه در مثنوی حماسی زرین قبانامه از چه جایگاهی برخوردار است؟ نتایج به دست آمده ازاین پژوهش، بیانگر این نکته است که علیرغم استفاده از کنایه ها متداول و مرسوم گذشته، بعضی کنایه ها از ابتکارات این شاعر گمنام و نشان دهنده ی وسعت آگاهی و خلاقیت او است. همچنین پربسامدترین کنایه های به کار رفته در این منظومه، کنایه قریب و از نوع نسبت و کم-بسامدترین کنایه ها، صفت و موصوف و بعید میباشد.

زرین قبانامه، کنایه، بلاغت، شعر.