محمد نظری - کارشناس ارشد ادبیات نمایشی

بررسی ساختار روایت در آثار ادبی از مباحثی است که در دو قرن گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته و نظریه های متفاوتی در آن به وجود آمده است. به طورکلی ارسطو را میتوان به عنوان اولین نظریه پردازی دانست که در حوزه ی روایت نظرات جامعه ای ارائه داد. تا اینکه سال ها بعد و در قرن نوزدهم مسئلهی روایت و شناخت شیوه های روایت توسط فرمالیستها و پسازآن توسط ساختارگرایان اهمیت یافت و جدیتر از گذشته به طبقه بندیهای ساختاری در حوزه ی روایت پرداختند. زمان، زبان، کنش، کارکرد، قصه و روایت از مفاهیم مهمی است که به طورکلی در ساختار روایت مورد بحث قرار میگیرد. آنجاکهاز این پژوهش مبتنی بر آرای ژرار ژنت است عالوه بر مفهوم زمان و زبان و اساسا روایت به مفهوم بینامتنیت که ژنت بسیار بر آن تاکید داشت، پرداخته است. پرداخت به نویسندگان ایرانی از منظر ساختار روایت اهمیت زیادی دارد، زیرا ما را با کیفت ساختاری و سبکی این نویسندگان آشنا میکند. بر این اساس پژوهش حاضر بر آثار علیرضا نادری درام نویس معاصر ایرانی پرداخته است و دو اثر او یعنی «پچپچه های پشت خط نبرد» و «سعادت لرزان مردمان تیره روز» را با توجه به دیدگاه ژنت در حوزه ی روایتشناسی مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. نتایج نشان میدهد که نادری نویسندهای واقعگرا است بنابراین در اثرش از زمان واقعی و سیر طبیعی آن بهره می برد. همچنین زبان در آثار او بسیار ساده و بیتکلف و زبان روزمره یا محاوره است. بینامتنیت در آثار نادری از توجه و دقتی که او به واقعیات پیرامون خود دارد و بهخوبی و با شجاعت به روایت رویدادها می پردازد ، صورت میپذیرد و از نوع پنهان است.

روایت، روایتشناسی، درام، ژرار ژنت، علیرضا نادری