وحید مبارک - استا دیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشا ه
سرور بهبهانی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد، ادبیات روایی، دانشگاه رازی، کرمانشا ه

رمان از دیرباز ابزار مهمی برای انتقال مسائل جامعه بوده است؛ رمان«همسایه ها»احمد محمود نیز از این موضوع مستثنی نبوده وبا توجه به مضمون آن و شخصیتهایی که داستان آن را شکل میدهند، بیانگر ادبیاتی است که بدون مطالعه جامعه شناسی وشخصیت شناسی آن، قابل درک نیست. بنابراین در این پژوهش به منظور مرتفع نمودن این مساله به شخصیت شناسی رمانهمسایه های احمد محمود از منظر جامعه شناسی پرداخته شده است. این مطالعه که اطلاعات آن به روش توصیفی-تحلیلی موردتجزیه و تحلیل قرار گرفته، در پی پاسخ به این سوال بوده که شخصیتهای رمان همسایه ها از منظر جامعه شناسی چگونه بوده و ازچه اقشاری هستند؟ در پاسخ به این سوال، نتایج بیانگر این بود که شخصیتهای این رمان تحت شرایط اجتماعی شکل گرفته وتحول یافته اند. این شرایط علاوه بر شخصیت های پویا، بر ایستا ماندن شخصیتهای ایستا نیز تاثیرگذار بوده است. در حالی کهشاید اگر محیط مناسب برای این افراد وجود داشت، حتی افراد منحرف نیز میتوانستند به عنصر اجتماعی سودمندی تبدیل شوند.این شخصیتها هر یک نماینده قشر خاصی از جامعه هستند؛ که با مطابقت آنها با تیپ های موجود در جامعه روشن میشود کهشامل طبقه فرودستان و کارگران )خالد، جعفر خشتمال، اوسا حداد(، فرادستان و ثروتمندان )حاج نایب، میرزا صادق و مشهدیایمان(، بزهکاران اجتماعی )غلام قاتل، رضی جیب بر، فریدون باج گیر(، نمایندههای قدرت )علی شیطان( و نیروهای حزبی )شفق،پیمان، بیدار( میشوند.

رمان همسایه ها/ احمد محمود/ شخصیت شناسی/ جامعه شناسی/