مریم حسن زاده مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشهنر، دانشگاه الزهرا (س) تهران.
ابوالقاسم دادور - استاد تمام و هیات علمی گروه پژوهشهنر دانشگاه الزهرا(س) تهران.

تصویر، نمایشی از واقعیت است که بصورت واقعی و مجازی تشکیل میشود؛ تصاویر واقعی در بسترهای مختلف هنر بصری مانند عکاسی، سینما، نقاشی و ... به وجود میآیند و تصویرهای مجازی در ادبیات با خوانش متن یا شعر در ذهن تشکیل میشوند؛ در ادبیات ایران منظومه حیدربابایه سلام۵ استاد شهریار، مملو از تصاویریست که برگرفته از واقعیات مشهود زندگی، باورها و اعتقادات فرهنگعامه مانند اسطوره است. اسطورهپردازی بهطور آشکارا در این منظومه از سوی شاعر انجام نشده؛ اما به دلیل اینکه دارای لایه های مختلف اجتماعی در فرهنگعامه و به ویژه بیان اعتقادات و باورهای شهودی آنان است میتوان اسطوره ها را از میان آنها استخراج کرد؛ از اینرو مقاله حاضر در صدد پاسخگویی به این پرسشهاست که"در منظومه حیدربابایه سلام چه عناصری را به چه علت میتوان اسطوره تلقی کرد؟" و "تصویرپردازی-های آن چگونه است؟" پژوهش پیشرو به روش تجزیه، تحلیل و توصیف اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانهای انجام گرفته. از ضرورت و اهمیت پژوهش پیشرو میتوان کشف زوایای پنهان منظومه حیدربابا به لحاظ تصویرپردازیهای هنری اشاره نمود. نتایج بیانگر این هستند که اساطیر در منظومه حیدربابا تجسم احساسات، ذهنیت اجتماعی و باورهای مردمان آذربایجاناند که برگرفته از واقعیت ولی در پیوند با تخیل هستند و برخی کارکرد تعلیمی و تربیتی دارند همچنین تصاویر ادبی در این منظومه، وصف حالتهای مشهود واقعیتهای طبیعی، زیستی و اجتماعی هستند که بصورت فضاآرایی توسط شاعر و استفاده از آرایهای ادبی ۵ تصویرساز، جنبه هنری به خود گرفتهاند و پردازش آنها ابتدا به مدد حس و سپس در ذهن توسط قوه تخیل صورت میگیرد.

تصویرپردازی، اسطوره، منظومه حیدربابایه سلام، استاد شهریار، ادبیات معاصر، آذربایجان، کوراوغلو، کوه حیدربابا، فرهنگ عامه، فولکلور آذربایجان، صورخیال