پویا فرحانی - دانشجوی دکتری مدیریت محیط زیست ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران
سحر رضایان - دانشیار، گروه مهندسی محیط زیست ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی ، شاهرود، ایران
مژگان زعیم دار - استادیار، گروه محیط زیست ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران
سیدعلی جوزی - استاد تمام، گروه محیط زیست ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

شبکه های اجتماعی علاوه بر جنبه سرگرمی و کسب درآمد دارای کارکردهای مهمی در بهبود مدیریت بحرانهای طبیعی نیز هستند. شبکه های اجتماعی می توانند به عنوان یک کانال ارتباطی منحصر به فرد بین مردم و مسئولین مدیریت بحران در زمان وقوع بلایی طبیعی مورد استفاده قرار گیرند و تصمیم گیری در خصوص امداد رسانی به مناطق آسیب دیده را تسهیل کند. این پژوهش با توجه به خلاء مطالعاتی در داخل کشور در این زمینه به انجام رسیده است . برای این منظور، ابتدا با بررسی شبکه های اجتماعی فعال در ایران، شبکه اجتماعی توییتر با توجه به قابلیت های مناسب در زمینه امکان دسترسی به پایگاه داده و استخراج اطلاعات انتخاب شد. در گام بعد و در راستای اهداف پژوهش حادثه ای به عنوان مطالعه موردی جهت استخراج دادهها تعیین گردید. حادثه مورد مطالعه ، زلزله ۴ ریشتری به قوع پیوسته در شهرستان فیروزکوه از توابع استان تهران در سال ۱۳۹۹ بوده است . پیام های اشتراک گذاری شده پیرامون حادثه با استفاده از زبان برنامه نویسی JSON از پایگاه داده شبکه اجتماعی توییتر استخراج و به کمک نرم افزار Excel تحلیل شدند. نتایج نشان داد شبکه اجتماعی توییتر توانسته است با انتشار سریع اخبار و اطلاعات پیرامون حادثه و اشتراک گذاری اقدامات انجام شده توسط مسئولین در کاهش التهاب جامعه نقش مهمی ایفا کند. در نهایت با توجه به ظرفیت شبکه های اجتماعی می توان انتظار داشت در صورت برنامه ریزی صحیح و بکارگیری این فناوری در مدیریت بحرانهای طبیعی به موازات شیوههای موجود بتوان تا حد قابل توجهی از خسارات جانی و مالی ناشی از وقوع بلایای طبیعی جلوگیری کرد.

بلایای طبیعی ، بحران، شبکه های اجتماعی ، داده کاوی ، توییتر