سیداسعد حسینی - کارشناس هواشناسی همدیدی ، اداره هواشناسی شهرستان سقز.
بهرام چاره خواه - معاون فنی و شبکه ایستگاهها، اداره کل هواشناسی استان کردستان
علی پناهی - معاون توسعه و پیش بینی ، اداره کل هواشناسی استان کردستان.

سیل پدیده ای طبیعی است که جوامع بشری آن را به عنوان واقعه ای اجتناب ناپذیر پذیرفته اند. اما رویداد، تکرار و اندازه سیل تحت تاثیر شرایط جوی و اقلیمی به شدت تغییر می کند. تحلیل جامع از شرایط همدیدی منجر به سیلاب امکان شناسایی و پیش بینی سامانه های بارشی سیل زا را فراهم می آورد. بنابراین شناخت عوامل ایجاد کننده آن جهت برنامه ریزی های محیطی و مدیریت آن در مواقع بحرانی لازم و ضروری به نظر می رسد. لذا در این بررسی ، سامانه بارشی منجر به سیلاب تیر ماه ۱۳۹۴ شهرستان سقز در شمال غرب استان کردستان که در نوع خود بی سابقه بوده و خسارات فراوانی را به منازل مسکونی و مراکز تجاری شهری وارد ساخت مورد واکاوی آماری و همدیدی قرار گرفت . بدین منظور از نقشه های همدیدی روزانه متوسط فشار سطح دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای ۸۵۰ و۵۰۰ هکتوپاسکال و همچنین نقشه های امگا، آب قابل بارش و رطوبت نسبی استفاده شد. نتایج نشان داد سیستم پرفشار مهاجر اروپایی و زبانه کم فشار عربستانی باعث بارشهای شدید در روز وقوع سیلاب شده است که دریای مدیترانه ، دریای سیاه و دریای سرخ نیز در تقویت رطوبت این سامانه نقش داشته اند. در روز قبل از شروع بارش در سطح زمین سیستم پرفشار اروپایی از سمت شمال غرب و زبانه کم فشار عربستانی از طرف جنوب غرب به کشور نزدیک شدهاند و در روز وقوع سیل ادغام این دو سیستم باعث بارش سنگین شده است . در سطوح بالایی جو نیز در روز قبل از شروع بارش محور ناوه در امتداد ترکیه ، عراق و خلیج فارس واقع شده است . با جابجایی موج کوتاه و تغییر موقعیت محور آن به طرف شرق و نزدیک تر شدن آن به منطقه ، مراکز فشار در سطح زمین نیز به طور هم زمان پیشروی کرده است . در این حالت ، تمام منطقه غرب کشور، در زیر شرق محور ناوه موج کوتاه قرار گرفته و باعث تشدید ناپایداری و صعود هوای مرطوب شده است و شرایط را برای ریزش بارشهای سیل آسا در منطقه فراهم نموده است .

بارش، سقز، سیلاب، کردستان، همدید