مریم سادات جعفرزاده - پژوهشگر پسا دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری ، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه تهران
علیرضا مقدم نیا - هیئت علمی گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی ، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه تهران،
عطاءاله جودوی - هیئت علمی مهندسی آب، مرکز آموزش عالی کاشمر
آزاده احمدی - هیئت علمی گروه مهندسی عمران آب، دانشکده فنی ، دانشگاه اصفهان

تجزیه و تحلیل شیمیایی آب یک جنبه حیاتی است که قبل از استفاده از آن برای اهداف خانگی ، صنعتی و آبیاری باید در نظر گرفته شود. تعیین کیفیت فیزیکوشیمیایی آبهای زیرزمینی امکان شناخت محیط زیست را فراهم می سازد. در مقاله حاضر کیفیت آب زیرزمینی آبخوان ولدیان با استفاده از برخی شاخص های پایداری کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت . دادههای مورد استفاده، نمونه های آب برداشتی طی دوره آماری ۲۰ ساله توسط شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی می باشد. وضعیت هیدروژئوشیمیایی آبهای زیرزمینی این محدوده بر اساس نمودارهای پایپر، شولر، استیف ، دوروف و سری های زمانی بررسی شد. همچنین شاخص های خطر شوری ، خطر منیزیم و باقیمانده کربنات سدیم نیز محاسبه شدند. نتایج نشان داد تیپ آب در این محدوده از نوع سدیم کلراید بوده و دارای خطر شوری و خطر منیزیم بسیار بالایی می باشد = MH) ۷۴ < ۵۰). بر اساس نمودار شولر، آبهای زیرزمینی این منطقه به وضعیت کاملا نامطبوع رسیده و برای شرب قابل استفاده نیستند و دلایل اصلی آن، افزایش زیاد مقادیر TDS و TH می باشد. آبخوان ولدیان، از نظر غلظت آنیونها و کاتیونها، فاقد شرایط بحرانی بوده و از نظر اسیدیته نیز عمدتا در محدوده خنثی (۷ - ۹/۷) بوده و صرفا در سال های ۱۳۸۵تا ۱۳۸۹ کمی خاصیت قلیایی یافته است (۸ - ۲/۸). نمودار کموگراف آبخوان ولدیان نیز روند افزایشی شوری این آبخوان را آشکار کرد که این روند با شیب بسیار تندی همراه بوده و نشان از شرایط نامناسب آبخوان مورد بررسی می باشد. با توجه به وضعیت نامناسب آبهای زیرزمینی محدوده این آبخوان و با توجه به اینکه توسعه و مدیریت کیفیت منابع آب زیرزمینی ، نقش حیاتی در تولیدات کشاورزی ، حفظ محیط زیست ، کاهش فقر و توسعه پایدار اقتصادی دارد، نیاز به توجه جدی و برنامه ریزی دقیق در جهت اصلاح و بهبود وضعیت موجود می باشد.

آبخوان ولدیان، پایپر، کیفیت آبهای زیرزمینی ، تیپ آب، خطر شوری