علیرضا فرهادی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس،گروه شیمی، تهران، ایران
رضا اسماعیلی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه کشاورزی، تهران، ایران
امین پور اشرف - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، گروه کشاورزی، تهران، ایران
بهنام عزیزی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، گروه کشاورزی، تهران، ایران

در این مقاله به معرفی اجمالی بیماری دیابت ، تاریخچه وانواع آن پرداخته و ضررورت توجه به این بیماری از لحاظ میزان شیوع دیابت در جهان وایران مورد بررسی قرارگرفت. در ادامه گیاه گزنه به عنوان درمانگری طبیعی و راه گشا از لحاظ مشخصات گیاه شناسی، ویژگی های پرورش گیاه، نوع پراکنش و میزا ن مواد متشکله معرفی گردید. درآخر مجموعه تحقیقات صورت گرفته پیرامون تاثیر گیاه گزنه بردرمان بیماری دیابت ذکرشد. از جمله موضوعات مورد بررسی از این قرارند: اثرگزنه برغلظت گلوکز خون وسلولهای بتا موش های هیپرگلیسمیک، اثر گزنه در آزاد سازی انسولین از سلول های بتای پانکراس، اثر گزنه بر ساختار هیستولوژیکی کلیه در موش های دیابتی، القای ترشح انسولین به وسیله فراکسیون استخراج شده ازعصاره گزنه در پرفیوژن جزایر لانگرهانس موش های صحرایی، اثر جوشانده گزنه بر قند،انسولین و چربی های سرم موش تغذیه شده با فروکتوز، اثر هیپوگلیسمیک گزنه درموش های صحرایی سالم و دیابتیک، اثر مزمن گزنه در بازسازی سلول های بتا موش های صحرایی هیپرگلیسمیک ناشی از استرپتوزوتوسین، اثر حفاظتی گزنه بر تغییرات هیستو لوژیک و مورفومتریک کلیه در موش های صحرایی هیپرگلیسمیک، اثر آنتی هیپرگلیسمیک عصاره آبی گیاه گزنه، اثر عصاره آبی گزنه بر میزان قند خون موش های صحرایی تغذیه شده با فروکتوز بالا. که برآیند نتایج تحقیقات مورد بررسی حاکی از تاثیرمثبت و موثر گیاه گزنه در درمان بیماری دیابت و کاهش عوارض ناشی از آن می باشد.

گزنه، دیابت نوع 1 و 2، انسولین، قند خون