فرحناز رقیب - کارشناس علوم آزمایشگاهی دامپزشکی دانشگاه تبریز و کارشناس ارشد بیوشیمی بالینی
میرمحمود سیدولیلو - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی (علوم تحقیقات تهران- واحد آذربایجان شرقی) و دکتری تخصصی روانشناسی دانشگاه آزاد تبریز، ایران
نیلوفر علیائی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه پیام نور، ایران

انتقال دهنده عصبی گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا)، یک اسید آمینه طبیعی است که بواسطه تغییرات گلوتامین بوجود می آید. گابا در مغز به صورت یک نوروترانسمیتر، نقش پیام رسان شیمیایی در انتقال پیام های عصبی را ایفا می نماید. در مغز دونوع انتقال دهنده عصبی تحریکی و مهاری وجود دارند که گابا از نوع مهاری (بازدارنده) است. گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) ؛ به عنوان پیام رسان اصلی شیمیایی مهاری است که در شناخت، حافظه، یادگیری، بینایی، کنترل حرکتی، تنظیم اضطراب، تولید احساس آرامش و. . . نقش دارد. داروهایی همچون بنزودیازپین ها جهت درمان اضطراب، با افزایش کارآیی، سبب کاهش اضطراب و احساس آرامش می گردد. GABA از طریق گیرنده های مجزای فارماکولوژیک متعدد شامل GABAc، GABAb، GABAa عمل می کند. سیستم گابائرژیک در اختلالات حافظه و علائم اسکیزوفرنی، اوتیسم و. . . توسط پژوهش های متعددی گزارش شده است. چرا که نابهنجاری در عملکرد نورون های سیستم گابائرژیک (برقراری اتصال میان آن ها)، سبب بروز پیام های مهاری – تحریکی نامتعادل در رابطه با احساسات، حافظه، روابط اجتماعی و سیستم های هیجانی می گردد. این موارد همسان همان علایمی است که در مغز افراد اوتستیک بروز می نمایند. هدف این مقاله مروری به جهت اهمیت نقش انواع گیرنده های GABA و واحدهای آن در بروز اختلالات عصبی، رسیدن به این یافته ها و نتایج چندین پژوهش در این رابطه، در پی مقایسه همسویی و یا ناهمسویی یافته ها و نتایج آن ها با همدیگر در جهت پاسخ یابی به این پرسش بوده است که: نقش انتقال دهنده عصبی گاما آمینوبوتیریک (GABA) در نورو- سایکو- پاتو بیوشیمی مغز چگونه است؟نتیجه گیری اینکه: همین تآثیر GABA بر کانال های یونی است که داروهایی مثل بنزودیازپین ها و باربیتورات ها در درمان های روانپزشکی انواع اختلالات روانی همچون افسردگی و اضطراب تجویز و تآثیر می گذارند. GABAa به واسطه داروهایی مثل بنزودیازپین ها و زولپیدم و توسط باکلوفن فعال می گردند. علاوه بر تآثیر مهاری انواع GABA در اختلالات روانی و شخصیت، همچون اسکیزوفرنی، صرع، افسردگی، اضطراب و اوتیسم در مکانیسم های یادگیری و حافظه همچون پدیده تقویت دراز مدت (LTP) نیز نقش دارد.

انتقال دهنده عصبی، گابا، نورو-سایکو-پاتو بیوشیمی مغز