محمد جواد مهدی زاده راینی - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران.
حمید محمدی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران.
سامان ضیایی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران.
محمود احمدپور برازجانی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران.

بیمه محصولات کشاورزی به عنوان یکی از ابزارهای انتقال ریسک از اهمیت بسزایی برخوردار است. چغندرقند به­عنوان یکی از محصولات زراعی مهم کشور، دارای سطح زیر کشت حدود ۱۰۰ هزار هکتار است. سطح زیرکشت و تولید چغندرقند در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ در مشهد ۷۵۰ هکتار و تولید آن حدود ۲۷۰۰۰ تن  با عملکردی معادل ۳۶ تن در هکتار است. از طرفی چغندرقند یکی از محصولات مهم در شهرستان مشهد به­شمار می­رود که همه ساله بخش زیادی از تولیدات آن به دلیل وقوع مخاطرات طبیعی، انسانی و عمدی دچار خسارت می­شود. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل موانع گسترش بیمه چغندرقند در شهرستان مشهد با استفاده از الگوی معادلات ساختاری در سال ۱۳۹۷ انجام شد. پژوهش حاضر مبتنی بر روش توصیفی- همبستگی، ابزار جمع­آوری داده­ها، پرسشنامه و جامعه آماری پژوهش را چغندرکاران شهرستان مشهد تشکیل دادند. جهت تعیین حجم نمونه از روش نمونه­گیری تصادفی ساده و از فرمول کوکران بهره گرفته شد. در نهایت، حجم نمونه ۱۵۰ نفر برآورد شد. به منظور آزمون فرضیه­های تحقیق از نرم افزارSmart PLS  و مدل تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که ضعف­های اجرایی با ضریب مسیر ۰/۱۶۶، ضعف محیطی وابسته به اراضی با ضریب مسیر ۰/۱۳۴، موانع فردی-دانشی با ضریب مسیر ۰/۱۵۱، ناهماهنگی نهادی با ضریب مسیر ۰/۱۲۱، کمبود نیروی انسانی-اطلاع­رسانی با ضریب مسیر ۰/۱۵۲، ضعف­های اداری-کارشناسی با ضریب مسیر ۰/۱۲۹، ضعف­های ارزیابی- تدارکاتی با ضریب مسیر ۰/۱۰۱، مشکلات مرتبط با پیگیری خسارت با ضریب مسیر ۰/۱۰۲، نارضایتی از عدم پرداخت بیمه و رفتار نامناسب کارشناسان با ضریب مسیر ۰/۱۱۲، هزینه­های بیمه با ضریب مسیر ۰/۱۱۹ و برآورد غیر اصولی خسارت با ضریب مسیر ۰/۱۱۴ بر عدم گسترش بیمه چغندرقند در شهرستان مشهد تاثیر مثبت و معنی­داری دارد. با توجه به یافته­های تحقیق پیشنهاد می­شود، در روند فعلی تجدید نظر شود و چارچوب اداری و فرآیند کاری پرداخت غرامت به خسارت­دیدگان تسهیل و تسریع گردد.

بیمه محصولات, چغندرقند, معادلات ساختاری