عاطفه نصیری - دانش آموخته گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا. همدان، ایران.
اصغر میرزائی اصل - دانشیار گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا. همدان، ایران.
محسن آقایی زاده - استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
علی دلجو - دانشیار گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا. همدان، ایران.

چغندر ماریتیما (Beta vulgaris ssp. maritima) نقش مهمی در برنامه­های به­نژادی چغندرقند دارد و تحقیق در مورد تنوع ژنتیکی آن اهمیت زیادی دارد. تعداد ۱۳ نمونه چغندر ماریتیما شامل ۱۰ نمونه ایرانی و سه نمونه اروپایی در این تحقیق ارزیابی شدند. دو نوع نشانگر مولکولی ISSR و ماهوارک (minisatellite) برای بررسی ژنوم هسته و میتوکندری مورد استفاده قرار گرفت. تعداد ۱۷۶ مکان با ۱۳ آغازگر شناسایی شد که ۱۴۷ مورد (۸۴/۲۷ درصد) چندشکلی نشان دادند. نتایج مشخص نمود که در بین نمونه­ها ارزش محتوای اطلاعات چند شکلی (PIC) به میزان ۳۲درصد است.  آغازگرهای (AC)۸YT و (GA) ۸YC بیشترین میزان ارزش PIC (۳۸%) را داشتند. آغازگر (CT)۸RG با بیشترین شاخص نشانگر (MI) می­تواند برای تجزیه­های بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس نتایج تجزیه­های UPGMA و ANOVA همه نمونه­ها به دو گروه اصلی تقسیم شدند. تجزیه به مولفه­های اصلی (PCoA) با دندروگرام تنوع ژنتیکی نشان داد که نمونه­های ایرانی و اروپایی از یکدیگر متفاوت هستند. برای مطالعه تنوع سیتوپلاسمی، از چهار نشانگر ماهوارک استفاده شد. نمونه­ها به چهار گروه میتوکندریایی بر اساس تنوع آغازگرها تقسیم شدند. با توجه به نتایج توالی یابی برخی نمونه­های ایرانی هتروپلاسمی بودند.

تنوع ژنتیکی, چغندر ماریتیما, ماهوارک, نشانگر ISSR, هتروپلاسمی