محمد رضا محمودی - استادیار دانشکده شهید محلاتی، قم، ایران
مهدی یکه خانی - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
مجتبی مهدوی مهر - استادیار گروه معارف، دانشکده ولایت، تهران، ایران

در سده چهارم، بغداد دارالخلافه عباسیان تحت تسلط حاکمان شیعی آل بویه قرار گرفت و روابط سیاسی اجتماعی میان فرقه های مختلف در بغداد متاثر از آمدن حاکمان بویهی بود. دو فرقه امامیه و حنابله که بیشترین حامیان را در میان شیعیان و اهل تسنن داشتند نیز از این قاعده مستثنا نبودند. رقابت دائمی این دو فرقه برای کسب موقعیت، بارها سبب ایجاد درگیری و اغتشاش در بغداد شد. شواهد حکایت از این دارند که با افزایش تحرکات اجتماعی و علمی امامیه، حنابله فتنه های اجتماعی را بر ضد شیعیان ایجاد کردند. حاکمان آل بویه هرچند حفظ حکومت با تعامل فرق و امنیت شهر بغداد در اولویتشان بود، گاه خودشان به تقابل دامن می زدند. با طرح کردن و شناخت این موضوع بسیار مهم می توان به درکی عمیق و ابعادی نو از تاریخ اسلام و ایران رسید. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام شده و یافته های آن بیانگر آن است که روابط سیاسی اجتماعی امامیه و حنابله متاثر از اوضاع سیاسی اجتماعی بغداد و رقابت میان حاکمان و اختلاف های مذهبی و فرقه ای بود

امامیه, حنابله, خلافت عباسی, آل بویه, بغداد