رقیه مرادی - دانشجوی دکتری تخصصی معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
لیدا بلیلان اصل - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

دوران حکومت ترکمانان و تیموریان یکی از درخشان ترین ادوار تمدن اسلامی و دوران اعتلای هنر و معماری است. یکی از ویژگی های معماری تیموری-ترکمانی بهره گیری از هندسه می باشد که نمود آن در شکوه و عمودیت بناهای عصر تیموری-ترکمانی مشخص است؛ همچنین در این دوره استفاده از الگوهای هندسی به رشد قابل توجهی دست می یابد این علم در معماری و هنر جنبه کاربردی پیدا می کند و به عنوان الگویی در ساخت بناها  و صناعات وابسته، از جمله قالی بافی استفاده می شود. دوره تیموری-ترکمانی را با احتیاط می توان آخرین دوره ای دانست که در آن گره قوی، پرکار و الگوهای هندسی استفاده شده است. در دوره های بعدی حضور الگوهای هندسی در تزئینات وابسته به معماری کمرنگ می شود. لذا با این پیش فرض پژوهش حاضر قصد دارد با روش تاریخی-تحلیلی-توصیفی و با بهره گیری از منابع تاریخی و کتابخانه ای حضور هندسه و مشابهت های الگویی آن با طرح های قالی های دوره تیموری-ترکمانی را تحلیل کند. هدف این مقاله بازخوانی الگوهای هندسی به کار رفته در بناها و قالی های دوره تیموری-ترکمانی است. مدعای اصلی مقاله این است که تا نشان دهد معماری و صناعات دوره تیموری-ترکمانی برآمده از هندسه و الگوهای هندسی است و رابطه مستقیم با این فرض اساسی دارد که نه تنها قالی های دوره تیموری-ترکمانی، بلکه سایر انواع طرح ها را هم در نوشته های مصور کارگاه دربار تیموری-ترکمانی می توان یافت که از تاریخ های مختلف در طول قرن می باشند و دارای طرح های هندسی هستند.

الگوهای هندسی, تیموری-ترکمانی, قالی, هنر معماری