شایسته ابهجی عزآبادی - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
عزیزالله توکلی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. (نویسنده مسئول)
محمود صادق زاده - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی ، یزد، ایران.

در جامعه­ شناسی ادبیات که دانشی میان ­رشته ای است، به ادبیات به عنوان مقوله­ ای نگریسته می شود که تحولات زندگی اجتماعی برآن تاثیر می گذارد. صاحب ­نظران در این حوزه هرگونه آثار هنری و متون متعددی را که بازتاب ­دهنده جامعه باشد، مورد بررسی قرار می­دهند. نظریه «منش و میدان» از پی­یر بوردیو یکی از روی کردهای جامعه­ شناسی است که در آن، ابعاد مختلف جامعه به عنوان میدان و نهادینه شدن اموری به تبعیت از میدان، به عنوان منش در ابعاد گسترده­ای مورد توجه قرار می­ گیرد. این رویکرد جامعه­ شناسانه می­ تواند به کمک مطالعات میان ­رشته ای در متون ادبی بازتاب داده شود. در پژوهش حاضر، سعی بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی میدان های موجود در سروده­ های مدهوش گلپایگانی و منش ­هایی که در میدان­ های اجتماعی از خود نشان می دهد، کاویده شود تا به این پرسش ­ها پاسخ داده شود که این شاعر با توجه به شرایط جامعه­ اش تحت تاثیر چه میدان­ هایی قرار می­ گیرد و بر اساس آن، چه منش­ هایی را در سروده­ های خود منعکس می­ کند؟. نتایج حاکی از آن است که مدهوش گلپایگانی با توجه به میدان­های اجتماعی «رونق امور فرهنگی، هنری و ادبی»، «نفوذ روحانیت» و «پیشرفت جامعه»، منش های متعدد معناداری را بروز می دهد که در سروده­هایش در قالب مضامین و سبک شخصی وی به چشم می ­آید.

مدهوش گلپایگانی, جامعه شناسی ادبیات, پی یر بوردیو, منش, میدان