میلاد حبیبی درونکلایی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University - - Departeman of Plant Protection, Agronomy Science, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mazandaran, Iran
ولی اله بابایی زاد - Associated prof. Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Departeman of Plant Protection, Agronomy Science, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mazandaran, Iran
محمد علی تاجیک قنبری - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Departeman of Plant Protection, Agronomy Science, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mazandaran, Iran
حشمت اله رحیمیان - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Departeman of Plant Protection, Agronomy Science, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mazandaran, Iran
علی دهستانی - Tabarstan Biotechnology Research Institute, Tabarstan Genetics and Biotechnology Research Institute, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Mazandaran, Iran

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: برنج (Oryza sativa L.) یکی از مهم­ترین غلات می باشد که دارای ارزش غذایی بالایی بوده و در اکثر کشور­ها یکی از اصلی­ ترین اجزا در سبد غذایی مردم است. سوختگی غلاف برنج یکی از مهم­ترین بیماری­ های برنج بوده و عامل آن نیز پاتوژن Rhizoctonia solani (Teleomorph:Thanatephorus cucumeris) می باشد. القای بیان ژن­  های مرتبط با مقاومت یکی از کم هزینه ­ترین و امن ­ترین روش ­ها در مدیریت بیماری­ های گیاهی محسوب شده و عوامل زیستی و غیر زیستی مختلفی در افزایش بیان این ژن ­ها در گیاهان ایفای نقش می کنند. فسفیت ­ها از جمله ترکیبات شیمیایی هستند که باعث القای مقاومت شده و قادر به کنترل بیماری­ ها با اثر مستقیم بر پاتوژن و غیر­مستقیم با تحریک پاسخ­ های دفاعی میزبان می­ شوند. در این تحقیق، اثرات کاربرد فسفیت­ پتاسیم بر میزان بیان برخی از ژن­ های مقاومت در دو رقم طارم (مقام) و خزر (حساس) آلوده شده با R. solani بررسی شد. مواد و روش: پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در دو رقم طارم (مقاوم) و خزر (حساس) و دو تیمار فسفیت پتاسیم و قارچ R. solani انجام گردید. برگ­ های تیمار شده با فسفیت پتاسیم و شاهد به قارچ عامل بیماری­ آلوده و در زمان­ های ۰، ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ ساعت بعد از آلودگی، نمونه برداری شدند. پس از استخراج RNA و ساخت cDNA، واکنش Real-time PCR جهت بررسی الگوی بیان با استفاده از آغازگر­های اختصاصی ژن­ ها PAL، LOX، PR۱، PR۳ و PR۵، برگ­ های انجام گردید. یافته­ ها: در این مطالعه افزایش معنی­ داری در میزان بیان ژن ­های PAL و LOX در ساعت ۲۴ و ژن­ های PR۱، PR۳ و PR۵ در ساعت ۴۸ تیمار­ها نسبت به شاهد مشاهده شد. اثرات تیمار­ها در تمامی صفات در میزان بیان ژن ­های LOX، PR۱، PR۳ و PR۵ معنی­ دار بوده ولی در میزان بیان ژن PAL اثرات تیمار­ها در صفت­ های تیمار-رقم و تیمار-رقم-زمان غیر معنی­ دار ولی در صفات دیگر معنی­ دار بود. بین رقم مقاوم (طارم) و رقم حساس (خزر) به جز ژن PR۱ در مابقی ژن­ ها مقایسه میانگین معنی ­دار بود و بین تیمارها تمامی پنچ ژن دارای مقایسه میانگین معنی­ دار وجود داشت. نتیجه­ گیری: یافته­ ها نشان ­دهنده این است که فسفیت پتاسیم باعث پاسخ سریع و شدید گیاه در برابر بیمارگر R. solani از طریق القای ژن­ های مختلف شده و به دنبال آن منجر به افزایش تحمل گیاه می شود. در رقم طارم به ­دلیل این که ژن­ های بررسی شده زودتر و بیشتر بیان شدند دارای مقاومت بیشتری نسبت به رقم خزر است.

Potassium phosphite, Rice, R. solani, Resistance genes, برنج, فسفیت پتاسیم و ژن­ های مقاومت, R. solani