مرجان نوروزی - Department of Soil Science, College of Agriculture, Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran.
الهام چاوشی - Department of Soil Science, College of Agriculture, Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran.
مهدی قاجار سپانلو - Department of Soil Science and Engineering, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mazandaran, Iran.

سورگوم در دنیا به عنوان یک غله مطرح است، ولی در ایران با توجه به کمبود علوفه، نوع علوفه ای آن اولویت دارد. با توجه به اهمیت کشت این گیاه و شرایط موجود کشت در استان مازندران مبنی بر وجود تنش شوری، این پژوهش با هدف بررسی واکنش عملکردی گیاه سورگوم به شوری آب آبیاری و شوری خاک و کمی کردن آن به شوری طی دوره بلوغ، با به کارگیری چند مدل تجربی انجام شد. در این پژوهش از سورگوم علوفه ای رقم اسپیدفید و تیمارهای شوری آب شامل آب چاه (شاهد)، نسبت های ۱:۴، ۲:۴ و ۳:۴ آب چاه : آب دریا، آب دریا (به صورت خالص) در ستون های خاک استفاده شد. مدل های حد آستانه ای عملکرد-شوری (ماس و هافمن، ون گنوختن و هافمن، دیرکسن و همکاران، همایی و همکاران، نمایی دوگانه، ویبول تصحیح شده و گومپرتز) بر داده های اندازه گیری شده (عملکرد نسبی در برابر رسانایی الکتریکی) در مرحله بلوغ گیاه سورگوم برازش داده شده و پارامتر های آن ها برآورد شدند. نتایج نشان داد که در بین مدل های مذکور، باتوجه به مقادیر کمتر ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و معیار آکائیکه (AIC) (به ترتیب ۲/۸۴، ۱۵۷/۳۴-) و (به ترتیب ۳/۱۱ و ۱۵۲/۵۳-) برای مدل های ون گنوختن، و هافمن و گومپرتز در برازش داده های عملکرد نسبی به عنوان تابعی از رسانایی الکتریکی عصاره اشباع خاک و مدل های ون گنوختن و هافمن (۱/۰۹، ۲۰۵/۷۷-) و ویبول تصحیح شده (۰/۹۵ و ۲۱۳/۲۱-) در برازش داده های عملکرد نسبی به عنوان تابعی از رسانایی الکتریکی آب آبیاری، برتری داشتند. حد آستانه تحمل سورگوم به شوری در برازش داده های عملکرد نسبی در برابر رسانایی الکتریکی عصاره اشباع خاک و آب آبیاری نیز به ترتیب ۳/۶۵ و ۲/۳۳ دسی زیمنس بر متر برآورد شد. همچنین بین عملکرد نسبی به دست آمده از مدل ها به عنوان تابعی از رسانایی الکتریکی عصاره اشباع خاک و آب آبیاری اختلاف معنی داری مشاهده نشد، به عبارت دیگر مدل های مذکور توانایی تخمین عملکرد گیاه بر مبنای شوری آب آبیاری را نیز نشان دادند.

Mathematical model, Statistical model, Threshold, Yield., حد آستانه, عملکرد, مدل آماری, مدل ریاضی.