حمید جباری - نویسنده مسئول، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران. رایانامه: h.jabbari@areeo.ac.ir
مجید غلامحسینی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران. رایانامه: m.gholamhoseini@areeo.ac.ir
محمدباقر ولی پور - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران. رایانامه: m.valipour@areeo.ac.ir
محمدرضا نظری - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران. رایانامه: mrnazari@spii.ir
امیرحسن امیدی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران. رایانامه: ah.omidi@areeo.ac.ir
حبیب تشکری میمند - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران. رایانامه: h.tashakori@areeo.ac.ir

هدف: این پژوهش به منظور تاثیر رژیم­های آبیاری بر صفات مورفولوژیک ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ های گلرنگ انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش با استفاده از لوله های پلیکا (پی­وی­سی) در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای موردبررسی شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی (به­ترتیب آبیاری پس از تخلیه ۴۰ و ۸۰ درصد رطوبت قابل استفاده در خاک) و ژنوتیپ­های مختلف گلرنگ شامل توده­های محلی ورامین، همند (آبسرد)، ژنوتیپ قزاقستانی و ارقام امیر، گلدشت و پرنیان بودند.یافته­ها: نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی، طول و قطر ریشه به­ترتیب به میزان ۶/۲۸ و ۶/۱۳ درصد افزایش و صفات وزن خشک ریشه، محتوای نسبی آب برگ، تعداد غوزه، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد آزمایشی به­ترتیب ۶/۲۳، ۲/۱۵، ۴/۲۵، ۳/۶۳ و ۹/۷۴ درصد کاهش یافت. در شرایط آبیاری کامل، رقم امیر با برخورداری از سیستم ریشه­ای مناسب (وزن خشک ریشه ۷/۷ گرم و طول ریشه ۷۱ سانتی­متر) و حداکثر تعداد دانه از بیش ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (۰۳/۵ گرم در بوته) برخوردار بود. رقم امیر در شرایط تنش خشکی با گل­دهی زودهنگام، وزن خشک و طول ریشه زیاد، برخورداری از بیش ترین فعالیت آنزیم­های کاتالاز و پراکسیداز، بیش ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (۶۷/۱ گرم در بوته) را دارا بود.نتیجه­گیری: به­طور کلی، رقم امیر به دلیل برخورداری از سیستم ریشه­ای مناسب و ویژگی­های برتر زراعی، عملکرد دانه بیش تری داشت و ژنوتیپ برتر بود.

ارقام, خصوصیات فیزیولوژیک, شاخص سبزینگی, قطر ریشه, گل دهی, محتوی نسبی آب برگ