نرجس خاتون اسعدی خلیلی - دانشجوی دکتری، رشته جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات، ایران
فرشاد مومنی - استاد اقتصاد توسعه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
اکبر طالب پور - دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
علی باصری - استادیار گروه مردم شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

هدف پژوهش حاضر بازخوانی سیاست های توسعه ای دولت های پنجم و ششم جمهوری اسلامی ایران به ریاست هاشمی رفسنجانی منطبق با الگوی ارتباطی دولت های توسعه گرا است. براساس نظر پیتر اوانز دو ویژگی اصلی دولت های توسعه گرا، اتکا بر دیوانسالاری وبری و درآمیختگی دولت با جامعه مدنی است. این دو ویژگی، با روش تحلیل محتوای کیفی در عناوین خبری روزنامه اطلاعات طی سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ (دوره ۸ ساله دولت پنجم و ششم) رصد شده است. نتایج نشان می دهد طی این سال ها مولفه هایی نظیر توسعه منابع انسانی، اصلاح روش ها و سیستم های اداری، اصلاح ساختار و تشکیلات اداری و قوانین و مقررات گرایی ذیل ویژگی دولتی متکی بر دیوان سالاری وبری، حجم زیادی از مصاحبه ها، سخنرانی ها، گفت وگوهای خبری دولت را به خود اختصاص داد. لیکن در سویی دیگر در زمینه بررسی درآمیختگی دولت با جامعه مدنی، هیچ سخنی از جامعه مدنی به چشم نمی خورد. جامعه مدنی جای خود را به توده سازمان نیافته مردم داده است. اتکا دولت بر نقش توده مردم، صرفا در توسعه اقتصادی کشور و عمدتا در نظارت بر اصلاحات اداری مدنظر است. بدین ترتیب بر اساس مدل اوانز این گونه از دولت صرفا از یک ویژگی دولت توسعه برخوردار بوده است و به نوعی واجد توسعه گرایی ناقص دولت است.

سیاست های توسعه ای, دولت, دولت توسعه گرا