آسیه سپهوند - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرفیا و دفاع مقدس، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
علی امیری - دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
علیرضا سپهوند - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

انتخاب بهترین مکان و مکان­یابی دفاعی-امنیتی استقرارگاه ­های نظامی نقش مهمی را در فرایند تامین امنیت و مبارزه با تهدیدهای کشور دارد. شناسایی عوامل و معیارهای طبیعی و انسانی مناسب در مکان­ یابی دفاعی-امنیتی از موضوعات مهم در این خصوص محسوب می شود. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، هدف مطالعه حاضر تحلیل مکان ­یابی دفاعی-امنیتی استقرارگاه­ های نظامی با تاکید بر دوره دفاع­ مقدس (۱۳۶۷-۱۳۵۹) در استان کرمانشاه است.تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده­ ها و اطلاعات پرسش­نامه و مصاحبه بوده و جامعه آماری کارشناسان مختلف نظامی، امنیتی و کارشناسان در زمینه­ های تخصصی مرتبط با امنیت و مباحث سیاسی- نظامی هستند. با استفاده از نمونه­ گیری هدفمند، ۵۰ کارشناس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تحلیل اطلاعات و پاسخگویی به سوالات پژوهش از آزمون رتبه ­ای هم­ انباشتگی نامحدود اکتشافی و روش مدل­ سازی سری زمانی استفاده شد.نتایج پژوهش گویای آن است که از بین معیارهای طبیعی شش معیار گسل و زلزله­ خیزی منطقه، شرایط جغرافیایی منطقه، توپوگرافی منطقه، اراضی ناپایدار و بروز مشکلات خزش و ریزش، شیب زمین و جنس زمین نقش مهمی در مکان­یابی استقرارگاه ­های نظامی داشته ­اند. نتایج تحقیق در زمینه معیارهای انسانی نشان داد که شش معیار ملاحظات سیاسی- امنیتی، وجود امنیت حمل و نقل منطقه، فاصله از مراکز شهری و روستایی، فاصله از مرزهای بین المللی، عدم استقرار در مجاورت زیرساخت­ ها و فاصله از شبکه ارتباطی و راه ­های اصلی نقش مهمی در مکان­ یابی استقرارگاه ­های نظامی داشته ­اند. نهایتا نتایج بررسی عوامل کلی طبیعی و انسانی موثر بر مکان­ یابی استقرارگاه ­های نظامی در استان کرمانشاه نشان داد که از بین دو گروه، نقش عامل انسانی نسبت به عامل طبیعی بیشتر بوده و عوامل انسانی و شاخص­ های آن اهمیت بیشتری در مکان­ یابی استقرارگاه ­های نظامی در استان کرمانشاه داشته ­اند.

امنیت, مکان یابی, آمایش دفاعی, استقرارگاه نظامی, کرمانشاه