نسرین رضائی - کارشناس ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
مریم کشاورز - دانشیار گروه مامایی و بهداشت باروری، مرکز تحقیقات علوم و فناوری تولید مثل، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
فاطمه سروی - استادیار گروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی لارستان، لارستان، ایران.
رضا بخردی - پزشک عمومی، گروه تحقیقات بالینی، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج اسانس کاشان، کاشان، ایران.

مقدمه: زمان واکنشی شدن در آزمون بدون استرس کمتر در مطالعات بررسی شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر رایحه اسطوخودوس با و بدون موسیقی بر زمان واکنشی شدن آزمون بدون استرس و ضربان پایه قلب جنین در زنان نخست زا انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده سه گروهه در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بر روی ۱۹۵ زن باردار نخست زا که به درمانگاه پره ناتال مرکز آموزشی درمانی شهید اکبرآبادی تهران مراجعه ­کردند، انجام شد. افراد به طور تصادفی در سه گروه ۶۵ نفره رایحه اسطوخودوس، رایحه اسطوخودوس- موسیقی و کنترل قرار گرفتند. در گروه رایحه اسطوخودوس ۴ قطره اسانس اسطوخودوس ۱۰% استنشاق می­ شد. در گروه رایحه اسطوخودوس- موسیقی شرکت کنندگان به موسیقی (صداهای طبیعت) نیز گوش می­ دادند. پس از مداخله، آزمون بدون استرس در هر سه گروه به مدت ۲۰ دقیقه انجام شد. زمان واکنشی شدن آزمون بدون استرس و تعداد ضربان پایه قلب جنین به عنوان پیامد اولیه در نظر گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه، تعقیبی توکی، تی زوجی، کای ­اسکوئر و آزمون دقیق فیشر انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته­ها: میانگین زمان شروع آزمون تا واکنشی شدن آزمون بدون استرس جنین در دو گروه مداخله ی رایحه اسطوخودوس (۱۱/۴±۰۵/۷ دقیقه) و ترکیب رایحه اسطوخودوس- موسیقی (۵۹/۳±۰۴/۶ دقیقه) کمتر از گروه کنترل (۳۲/۵±۴۳/۱۰ دقیقه) بود. نتایج آزمون در ۶۴ نفر (۵/۹۸%) در هر یک از گروه­های مداخله و ۵۲ نفر (۸۰%) در گروه کنترل واکنشی بود (۰۰۱/۰p<). دو گروه مداخله از نظر زمان واکنشی شدن تفاوت معنی داری نداشتند (۱۴۴/۰=p). در طی انجام آزمون، سه گروه از نظر میانگین ضربان پایه قلب جنین تفاوت آماری معنی داری نداشتند (۷۲۹/۰=p). نتیجه ­گیری: ترکیب رایحه اسطوخودوس و موسیقی بر کوتاه شدن زمان واکنشی شدن آزمون در مقایسه با رایحه اسطوخودوس به تنهایی تاثیر بیشتری نداشت، لذا استفاده از رایحه اسطوخودوس برای کاهش زمان واکنشی شدن آزمون پیشنهاد می­ گردد.

آزمون بدون استرس جنین, اسطوخودوس, رایحه درمانی, موسیقی