علی فضلی - Department of Mysticism, Research Institute of Wisdom and Religion, Institute of Islamic Culture and Thought, Qom, Iran

از نگاه فلسفی و دینی همچنان که سلامت جسمانی بر عهده طب جسمانی است، سلامت قلبی و معنوی بر عهده طب روحانی است. لیک پرسش این است که آیا سلامت معنوی بر سلامت جسمانی تاثیر دارد و در نتیجه طب روحانی در سلامت جسمانی نقش ­آفرین است؟ برای پاسخ نخست باید از منظر فلسفی به ملاک تاثیر نفس بر بدن دست یافت؛ دوم از منظر طب سنتی و طب نوین به چگونگی این تاثیر دست یافت؛ سوم نیز باید بر پایه روایات علومی به این تاثیر رسید و شواهدی از آن را به دست داد. این مقاله، از سه روش در سه ساحت بهره برد: یکی روش فلسفی، دوم روش طبی و تجربی و سوم روش نقلی و اجتهادی. با توجه به آن که نفس و بدن ارتباط وجودی دارند، نخست به چگونگی تاثیر نفس بر بدن از نگاه حکمای مشاء، حکمای اشراق و حکمای متاله پرداخت. پس از آن حلقه ارتباطی نفس و بدن که در طب سنتی روح بخاری و در طب نوین دستگاه عصبی و هورمون­ ها هستند، مورد بررسی قرار داد و از این طریق نقش طب روحانی در طب جسمانی را روشن نمود. آنگاه از کتاب و سنت بویژه احادیث علوی شواهدی بر تاثیر سلامت معنوی بر سلامت جسمانی ذکر نمود. البته این شواهد بر دو قسم هستند: اول شواهد کلی که به تاثیر کلی سلامت معنوی بر سلامت جسمانی و سقامت معنوی بر سقامت جسمانی و سلامت معنوی در درمان سقامت جسمانی اشاره دارند. مانند تقوای دل عامل تندرستی و شفای بیماری تن است. دوم شواهد جزیی که به سلامت­ های جزیی یا بیماری­ های جزیی اشاره دارند و از تاثیر بیماری خاص معنوی بر بیماری جسمانی پرده برمی­ دارند. برای نمونه کم ­بودن حسادت عامل تندرستی است؛ چنان که خوش بینی مایه راحتی جان و سلامتی تن است. بر پایه مبانی فلسفی و روایات علوی سلامت معنوی از راه ارتباط نفس و بدن، بر سلامت جسمانی تاثیر می ­گذارد و در روند بهبودی بیماری­ های جسمانی موثر هستند.

Spiritual Health, Physical Health, Philosophy, Wisdom, سلامت معنوی, سلامت جسمانی, فلسفه, حکمت