شهرام بهرامی - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم سبزوار
محمد علی زنگنه اسدی - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم سبزوار
گوهر عزیزی پور - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت معلم سبزوار
کاظم بهرامی - کارشناس ارشد زمین‎شناسی مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس

لندفرم‎ها و فرایندهای ژئومورفولوژی از مهم‎ترین عوامل تاثیرگذار در حجم، پراکندگی و کیفیت مصالح ساختمانی، به‎ویژه سنگ‎دانه‎ها هستند. حوضه‎ی مورد مطالعه در شمال شهرستان خرم‎آباد و بخشی از واحد ساختمانی زاگرس چین‎خورده به‎شمار می‎رود. هدف این پژوهش، بررسی نقش اشکال و فرایند های ژئومورفولوژی در مکان‎یابی و کیفیت سنگ‎دانه‎ها در حوضه‎ی خرم آباد است. برای دست‎یابی به این هدف، نخست لندفرم‎ها و فرایندهای ژئومورفولوژی بر اساس تصاویر ماهواره‎ای کویک‎برد و مطالعات میدانی منطقه شناسایی شد. لندفرم‎هایی مانند واریزه‎ها، مخروط‎افکنه‎ها ی جدید و قدیم، بستر های رودخانه‎ای جدید و قدیم مقادیر زیادی مواد هوازده و خردشده دارند که می‎توانند به‎عنوان مصالح ساختمانی استفاده شوند. برای بررسی کیفیت و مقاومت سنگ‎دانه‎ها، سه آزمایش مقاومت به سایش، مقاومت فشاری تک‎محوری و ارزش ضربه‎ای انجام شد. آزمایش سایش لس‎آنجلس برای دو نمونه‎ی ۳۰ کیلویی از بستر قدیم و جدید رودخانه‎ی خرم‎آباد انجام شد. برای بررسی مقاومت فشاری سنگ‎دانه‎ها، آزمایش مقاومت فشاری تک‎محوری به‎روش (D۲۹۳۸ : ASTM) در واریزه‎ها، مخروط‎افکنه‎های جدید و قدیم انجام شد. برای انجام آزمایش ارزش ضربه‎ای، ۱۰ نمونه از سنگ‎دانه‎ها در لندفرم‎های واریزه، بستر‎های رودخانه‎ای جدید و قدیمی، مخروط‎افکنه‎های جدید و قدیمی، برداشت و بر اساس استاندارد BS-۸۱۲ و با استفاده از الک شماره‎ی ۸، میانگین ارزش ضربه‎ای در هر لندفرم به‎دست آمد. نتایج نشان می‎دهد که واریزه‎ها، مخروط‎افکنه‎های قدیم و جدید و بستر‎های رودخانه‎ای جدید و قدیم، مصالح ساختمانی با مقاومت مناسبی دارند. با وجود این، مقاومت سنگ‎دانه‎ها در واریزه‎ها نسبت به دیگر لندفرم‎ها بالاتر است. همچنین مخروط‎افکنه‎های قدیمی با توجه به تاثیر فرایند هوازدگی، مقاومت کمتری نسبت به مخروط‎افکنه‎های جدید دارند.

خرم‎آباد, سنگ‎دانه, فرایندهای ژئومورفولوژی, لندفرم‎های ژئومورفولوژی, مقاومت فشاری تک‎محوری