آزاده نظری - گروه مطالعات فرهنگی و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
نسترن خواجه نوری - گروه مطالعات فرهنگی و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران نویسنده مسئول
حوریه دهقان شاد - گروه مطالعات فرهنگی و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهناز رونقی نوتاش - گروه مطالعات فرهنگی و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

یکی از مشخصه های جامعه ایرانی کثرت و تنوع فرهنگی است که توجه به موضوع ارتباطات میان فرهنگی و تلاش برای تشخیص عوامل موثر بر آن ضروری است. در واقع تنوع فرهنگی و قومیتی در بروز برخی رفتارها و بطور کلی سبک زندگی افراد باتوجه به متغیرهای زمینه ای مانند جنسیت، پایگاه اجتماعی و اقتصادی موثر است. بنابراین مسئله این پژوهش آن است که نقش تعاملات اجتماعی در میدان های تجربه (گروه های مرجع) باتوجه به پیشینه فرهنگی افراد در کنار شیوه های موثر اطلاع رسانی بر روی استعمال دخانیات نوجوانان چیست. این یک پژوهش توصیفی - تبیینی از نوع پیمایش است، روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی که با فرمول کوکران انجام شد. بنابراین از مجموع ۱۸۶۸ دانش آموز (دختر و پسر) مقطع متوسطه شهرستان ورامین با استفاده از روش کوکران، حجم نمونه با ۹۵ درصد اطمینان، ۳۱۹ دانش آموز محاسبه شد. از این تعداد، دانش آموزانی که تجربه استعمال (اعم از سیگار و قلیان) نداشتند، از نمونه کسر و تعداد نمونه به ۲۰۸ نفر رسید. از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای برای توزیع نمونه، بسته به پایه و جنسیت، استفاده شد. ابزار جمع آوری، پرسش نامه محقق ساخته و تکنیک تحلیل داده ها فراوانی نسبی، درصد فراوانی، آزمون t، آنالیز واریانس (ANOVA)، ضرایب همبستگی کندال، پیرسون و آزمون کای اسکوئر و فریدمن است. نتایج نشان می دهد که ویژگی های فردی، قومیتی و نیز گروه همسالان و خانواده به ترتیب تاثیر مثبت، مستقیم و معناداری را با گرایش به استعمال دخانیات داشتند. شبکه های اجتماعی و گروه همسالان نیز به ترتیب تاثیرگذارترین ابزار اطلاع رسانی نسبت به رسانه های جمعی و مدرسه بودند.

تنوع فرهنگی, گروه های مرجع, استعمال دخانیات, اطلاع رسانی