زهرا امینی فرد - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان خرم آباد
علی کیانی - عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان

زمینه مطالعاتی: ارزش غذایی تفاله گوجه فرنگی به عنوان یک فراورده فرعی کشاورزی جهت استفاده در تغذیه دام ارزیابی شد. هدف: این تحقیق به منظور تعیین فراسنجه های تولید گاز و گوار ش پذیری تفاله گوجه فرنگی در مقایسه با سبوس گندم در شرایط برون تنی انجام شد. روش کار: ابتدا ترکیبات شیمیایی و فراسنجه های تولید گاز تفاله گوجه فرنگی و سبوس گندم تعیین شدند. سپس تفاله گوجه فرنگی با سطوح صفر، ۵/۲، ۵، ۵/۷ و ۱۰ درصد (بر اساس ماده خشک) جایگزین سبوس گندم در جیره بره های پرواری شد و اثر این جایگزینی بر گوارش پذیری شکمبه ای ماده آلی، انرژی قابل متابولیسم و فراسنجه های تخمیر شامل pH، نیتروژن آمونیاکی، تولید پروتئین میکروبی و اسیدهای چرب فرار کوتاه زنجیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: مقادیر ماده آلی، خاکستر، پروتئین خام، عصاره اتری، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی تفاله گوجه فرنگی به ترتیب ۱/۹۴، ۹/۵، ۲/۱۷، ۱/۱۲، ۶۳ و ۴۲ درصد ماده خشک بود. در آزمایش حاضر تفاله گوجه فرنگی در مقایسه با سبوس گندم دارای مقادیر بیش تر پروتئین خام، عصاره اتری، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی نسبت به سبوس گندم بود. تفاله گوجه فرنگی در مقایسه با سبوس گندم پتانسیل تولید گاز، نرخ تولید گاز، گوارش پذیری ماده خشک و ماده آلی کم تری داشت (۰۵/۰>P) ولی ضریب تفکیک و تولید پروتئین میکروبی تفاله گوجه فرنگی بیش تر از سبوس گندم بود. با این حال pH و نیتروژن آمونیاکی تفاوت معنی داری وجود نداشت (۰۵/۰P) ولی روی تولید گاز، انرژی قابل متابولیسم و فراسنجه های تخمیری تاثیر معنی داری نداشت (۰۵/۰>P). نتیجه گیری نهایی: به طور کلی استفاده از تفاله گوجه فرنگی تا ۱۰ درصد ماده خشک در جیره بره پرواری به صورت جایگزین با سبوس گندم تاثیر منفی بر فراسنجه های تخمیر شکمبه ای نداشت. بنابراین با توجه به ترکیبات شیمیایی و قیمت ارزان تر آن نسبت به سبوس گندم، استفاده از تفاله گوجه فرنگی تا ۱۰ درصد ماده خشک در جیره بره پرواری به صورت جایگزین با سبوس گندم می تواند در کاهش هزینه جیره مفید باشد.

بره پرواری, پروتئین میکروبی, تخمیر, تفاله گوجه فرنگی, سبوس گندم, ضریب تفکیک