ابوذر فیض الهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی نقشه برداری-ژئودزی، گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
اسلام جوادنیا - استادیار گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

سیل دارای تاثیرات مخرب اقتصادی، اجتماعی، و زیست محیطی زیادی است. وقوع این پدیده در غرب و جنوب غرب کشور ایران باعث ایجاد چالش ­های زیادی برای منطقه و مردم آن شده است. بررسی پایش پارامترهای موثر بر این پدیده نقش کلیدی در کاهش مشکلات ناشی از آن دارد. یک از مهم­ترین پارامترهای هیدرولوژیکی موثر بر این پدیده مقدار ذخیره کلی آب زمینی (TWS) Total Water Storage  است. هدف از این مقاله به­ کارگیری داده های مربوط به سری زمانی TWS ماهواره ­های GRACE و GRACE FO و همچنین سری زمانی داده ­های بارش به دست آمده از ماهواره TRMM (The Tropical Rainfall Measuring Mission)، برای استخراج شاخص پتانسیل سیل (FPI) Flood Potential Index برای بررسی وقوع سیلاب در منطقه مورد­مطالعه است. محدوده مکانی مورد­بررسی در این تحقیق در حدفاصل ۴۹-۴۵ درجه طول جغرافیایی و ۳۵-۳۰ درجه عرض جغرافیایی است که بسیاری از مناطق غرب و جنوب­ غربی کشور ایران را دربرمی ­گیرد و دوره زمانی موردمطالعه از سال ۲۰۰۲ تا اواخر سال ۲۰۱۹ است. در این تحقیق ابتدا آنومالی TWS استخراج شده از داده ­های جفت ماهواره­ های­ GRACE به کمک معادله توازن آب و داده ­های بارشی ماهواره TRMM، داده­ های تبخیر و تعرق سنجنده MODIS و داده­ های رواناب مدل هیدرولوژی GLDAS اعتبارسنجی شدند. نتایج به دست آمده برای ماهواره های GRACE و GRACE FO به ترتیب مقادیر RMSE و ۰/۰۳۴ و ۰/۰۵۱ متر را به دست دادند. سپس به­ منظور پیش ­بینی امکان وقوع سیلاب، فرآیند تعیین مقدار پتانسیل سیل (FPA) Flood Potential Amount با استفاده از داده ­های TWS ماهواره ­های GRACE، GRACE FO و داده های بارشی ماهواره TRMM در بین سال ­های ۲۰۰۲ تا اواخر سال ۲۰۱۹ انجام شد. درنهایت از FPA به دست آمده برای تعیین FPI استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که شاخص FPI قادر به تشخیص بسیاری از سیل ­های رخ داده در منطقه موردمطالعه است.

ذخیره آب زمینی, Grace, بارش, شاخص پتانسیل سیل