طیبه عزت اللهی نژاد - استادیار پژوهشکده هنر، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، تهران، ایران

در این پژوهش تلاش شد تا با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و رویکردی کیفی و با مطالعه میدانی مردم نگارانه ( مصاحبه و مشاهده مشارکتی) به واکاوی مولفه های تاثیرگذار در زیبایی و زشتی خودتزیینی زنان عشایر عرب کتی به عنوان بزرگترین عشایر عرب تهران ساکن در روستای حصار بالای ورامین بپردازیم و با استفاده از ادبیات نظری انسان شناسی زیبایی شناسی بومی به غنای مطالب بیفزاییم، به واقع پرسش اصلی این است که زیبایی و زشتی خودتزیینی پوشش زنان عشایر عرب کتی روستای حصاربالای ورامین تابع چه مولفه هایی است؟ یافته ها نشان می دهد که ارزش های جمعی(حاصل تجربه زیسته درطول تاریخ) و باورهای دینی دو مولفه اصلی در شکل گیری زیبایی و زشتی خودتزیینی پوشش زنانه است و زیبایی و زشتی زنانه دو بعد مادی و معنوی دارد و در میان عشایر عرب کتی اغلب زیبایی «زین» معنوی بر زیبایی مادی ارجح است و زشتی«مجیبر» زمانی پدید می آید که فرد در خودتزیینی پوشش از ارزش های جمعی و دینی عدول می کند و متقابلا زیبایی نیز با تابعیت از این دو مولفه معنا می یابد. خودتزیینی پوشش زنانه بیانگر سن افراد، جایگاه اجتماعی(تاهل یا تجرد)، اقتصادی، تعلقات ایدئولوژیکی و دینی (گناه/ ثواب، محرم / نامحرم) است که این مولفه ها از طریق رنگ، شکل و جنس در پوشش عینیت می یابند، بطور مثال فراخی«واسعه» پوشیدگی اندام «ستر» (تنگ و بدن نما نبودن)، بلندی«طویل»، رنگ خنثی در خودتزیینی پوشش اجتماعی بسیار اهمیت دارد، از سویی دیگر رنگ مناسب سن افراد« حسب الحیاه» و جنس طبیعی (غیر طبیعی) به مثابه زیبایی است و امثالهم و در نهایت می توان گفت خودتزیینی پوشش زنانه به دو دسته اصلی سنگین« ثقیل» و سبک «خفیف» تقسیم می شود و اغلب زنان در تلاشند تا«زن زیبای مقبول» باشند.

خودتزیینی, روستای حصار بالای ورامین, زنان, زیبایی و زشتی, عشایر عرب کتی