سمیرا شهبازی - عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای
آزاد لاوا - گروه گیاهپزشکی دانشگاه ساری
ولی الله بابایی زاد - دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
محمد علی تاجیک قنبری - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه ساری

هدف از اجرای این تحقیق بررسی اثرمتقابل موتانت هایی از دو گونهTrichoderma koningii و Trichoderma virensوقارچ اندوفیت Piriformospora indica بر خیار آلوده به بیمارگرFusarium oxysporum f. sp. radicis-cucumerinum (Forc) و ارزیابی تاثیر متقابل آنها بر شاخص های رشد در گیاه خیار است. جدایه های والد تریکودرمای برتر با آزمون کشت متقابل (T.koningii NAS-۱۰۸ با ۵۰% و NAS-۱۱۵ T.virens با ۳۳% ممانعت از رشد بیمارگر) انتخاب شده و سوسپانسیون اسپور آنها با غلظت ۱۰۶ (اسپور در میلی لیتر) در دامنه دز ۲۵۰ گری با پرتوگاما پرتوتابی شد. موتانت های NARS-TKM۱۰۱ با ۲۰% و NARS-TviM۱۱۲ با ۱۰۰% افزایش قدرت آنتاگونیستی نسبت به والد خود، بالاترین توانایی آنتاگونیستی را از خود نشان دادند. این موتانت ها، به همراه جدایه های والدشان برای ارزیابی های گلخانه ای مورد استفاده قرار گرفتند. تیمار های توام دو قارچ تریکودرما (والد و موتانت) و P. indica بهترین کارایی را بر روی شاخص های طول و وزن خشک (اندام هوایی و ریشه) گیاهچه ها داشته و تفاوت معنی داری در سطح ۵% با گیاهان شاهد نشان دادند. اختلاف معنی داری در سطح ۵% بین جدایه های موتانت وجدایه های والد در کاهش شاخص بروز بیماری مشاهده نشد اما تیمار های توام دو قارچ تریکودرما (والد و موتانت) و P. indica، منجر به کاهش معنی دار شاخص بیماری در سطح ۵% در گیاهان آلوده به Forc در مقایسه با قارچ کش کاربندازیم شد.

Fusarium oxysporum f. sp. radicis-cucumerinum, آنتاگونیست, اندوفیت, کنترل زیستی, پرتوگاما