مهدی شاعرعطار - گروه اقتصاد، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
اکبر میرزاپور باباجان - گروه اقتصاد، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
فرهاد سحرخیز - مدیرعامل گروه شرکتهای سحرخیز و رئیس مرکز جامع علمی کاربردی شرکت کشاورزی تولیدی سحرخیز

از جمله کارکردهای کلیدی بازارهای مالی کشف قیمت است که به استفاده از قیمت­های دارایی در یک بازار برای قیمت­گذاری در دیگر بازارها اشاره دارد. از زمان معرفی صندوق­های قابل معامله در بورس و افزایش محبوبیت آن­ها، استفاده از این ابزار موجب بحث در رابطه با انتقال فرآیند کشف قیمت در بازارهای مرتبط شده است. صندوق­ قابل معامله زعفران از جمله انواع صندوق­های قابل معامله کالایی بوده که به تازگی در  بازار سرمایه کشور مورد داد و ستد قرار گرفته است. با توجه به اهمیت زعفران در بین محصول­های کشاورزی، در این پژوهش به بررسی موضوع کشف قیمت در رابطه با این کالا پرداخته شده است. برای بررسی این موضوع، داده­های روزانه گواهی و صندوق قابل معامله زعفران سحرخیز از تاریخ ۰۴/۰۸/۱۴۰۰ الی ۲۰/۰۱/۱۴۰۱ با استفاده از مدل کشف قیمت متغیر با زمان مورد بررسی قرار گرفت. آزمون هم­انباشتگی جوهانسن نشان از وجود دست کم یک رابطه بلندمدت بین این دو ابزار دارد. آزمون علیت گرانجر نیز نشان داد که علیت از بازار گواهی سپرده به بازار صندوق زعفران سحرخیز می­باشد، به طوری که تغییرپذیری­های بازار گواهی علت تغییرپذیری بازار صندوق زعفران نیز می­باشد. در نهایت استفاده از کشف قیمت متغیر با زمان افزون بر تایید آزمون علیت، نشان داد که بیش از ۸۵ درصد از فرآیند کشف قیمت در بازار گواهی سپرده و تنها ۱۵ درصد از این فرآیند در بازار صندوق زعفران صورت می­گیرد که نشان از عدم تحقق کارکرد کشف قیمت این ابزار مالی در بازار سرمایه کشور شده است. از آن جا که علیت از بازار گواهی سپرده به بازار صندوق زعفران بوده و کشف قیمت این کالا در بازار گواهی سپرده زعفران صورت می­گیرد، پیشنهاد می­شود که سرمایه­گذاران به هنگام سرمایه­گذاری در صندوق زعفران، توجه کافی به روند بازار گواهی زعفران داشته باشند. همچنین پیشنهاد می­شود که سیاست­گذاران به هنگام سیاست­گذاری و مداخله در کالای زعفران، دقت کافی نموده و سیاست­گذاری را از بازار گواهی سپرده آغاز نماید.

رویکرد متغیر با زمان, زعفران, صندوق قابل معامله, کشف قیمت, مدل تصحیح خطا