محمدمهدی رحیمی - کارشناس خدمات شهری منطقه یک، شهرداری شیراز
عباس مرادی کشکولی - کارشناس خدمات شهری معاونت خدمات شهری ، شهرداری شیراز
فاطمه نیکبخت کشکولی - کارشناس خدمات شهری معاونت خدمات شهری ، شهرداری شیراز

بهسازی و نوسازی در بافتهای فرسوده شهری از جمله چالش های مهم فراروی مدیریت شهری در کشورهای درحال توسعه می باشد. شناسایی وضعیت کالبدی و عملکردی این بافت ها به منظور برنامه ریزی و مدیریت و نگهداری آنها از اقدامات اولیه و مهمی است که باید صورت پذیرد. بررسی بافت های فرسوده شهری که از چرخه متصل با شهر خارج و تبدیل به بافت هایی ناکارآمد شده اند یکی از مشکلات است که اکنون شهرداری ها بخصوص کلانشهرها با آن روبرو هستند. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ و تلاش می گردد با استفاده از ویژگی استحکام کالبدی ساختمان ها، میزان فرسوده گی بافت شناسایی شود. محدوده مورد مطالعه این پروژه، شهرک حسین آباد می باشد که در منطقه ۱۰ شهرداری شیراز واقع شده است. این پژوهش از نظر هدف تحقیق، کاربردی توسعه ای و روش آن توصیفی تحلیلی است و در روند تحلیل ها از فرآیند تحلیل "سلسه مراتبی" استفاده شده است. در این پژوهش از نرم افزاری های Excel,Auto CAD، Arc GIS و Google earth استفاده شده است. ۲۲۹۱ قطعه در در این شهرک شناسایی و اطلاعات آنها جمع آوری و ثبت گردید. نقشه پهنه بندی واحد های ساختمانی بر اساس استحکام کالبدی ساختمان ها نشانگر آن است که در این شهرک، ۲۱% از بافت محدوده به لحاظ استحکام کالبدی درجه ۱ یا استحکام خوب دارند، ۳۴ % بافت شهرک درجه ۲ یا استحکام متوسط دارند، ۳۸% بافت شهرک نیز درجه ۳ یا استحکام ضعیف دارند. در واقع بیشتر بافت محدوده، دارای، استحکام کالبدی ضعیف می باشند و لازم است در جهت اصلاح بافت این شهرک برنامه ریزی مختلف مدیریت شهری اجرا گردد. همانطور که نتایج نیز نشان می دهد فراوانی قطعاتی که استحکام کالبدی ضعیف دارند در این حوزه زیاد است و نکته نگران کننده دیگر این است که از نظر پراکندگی بافت های ضعیف در یک همه جای شهرک قرار دارند و در کل شهرک گسترده می باشند و این موضوعی است که نیز باید مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار بگیرد. برنامه های مانند تشویق شهروندان به تجمیع قطعات و ... می توان در جهت ساماندهی بافت فرسوده این شهرک مورد توجه قرار بگیرد. با تغییر رویکرد مسئولین و مدیران شهری به بافت فرسوده شهری میتوان ضمن مرتفع کردن معضلات موجود, در راستای استفاده بهینه از قابلیت های فراوان این مناطق در راستای توسعه همه جانبه گام های اساسی برداشت. همچنین بر اساس نتایج کاربردهای متعدد (GIS)، موجب می شود که در زمینه ی شناسایی بافت های فرسوده ی شهری بتوان به شیوه ای مناسب تر عمل کرده و کیفیت مدیریت شهری را بهبود بخشید.

GIS، استحکام بنا، بافت فرسوده، شهرداری شیراز، شهرک حسین آباد،