حمید رضا رکنی - شناس فنی و شهرسازی منطقه هفت، شهرداری شیراز
لیلا آموزنده - کارشناس برنامه ریزی منطقه هشت، شهرداری شیراز
زهرا اکبری باصری - کارشناس فنی معاونت شهرسازی و معماری ، شهرداری شیراز

زیست پذیری و اصلاح و بهسازی بافت های ناکارآمد شهری یکی از مهمترین و نوین ترین مباحث در تئوری های جدید شهرسازی و برنامه ریزی است که باهدف پیشبرد شهر به سوی مطلوبیت هر چه بیشتر مطرح شده است. همچنین امروزه یکی از چالش های شهرسازی معاصر ایران, مقوله بافت های فرسوده شهری و شناسایی شاخص های این بافت هاست. مساله ای که امروزه با آن روبرو هستیم، شناسایی این گونه بافت های شهری است که از چرخه متصل با شهر خارج و تبدیل به بافت هایی ناکارآمد شده اند. شهر بخصوص کلانشهر ها به علت سیستم پویای شهری همواره و پیوسته در حال تغییر و تحول است و در این میان، با گذشت زمان مشکلاتی مانند فقر، بی سازمانی، آلودگی های محیطی و... چهره برخی نقاط شهر را دگرگون ساخته و رنگ و بویی متفاوت از گذشته که نشانه هایی از افول و زوال را در بر دارد بر آنها می نشاند. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ و تلاش می گردد با استفاده از مساحت قطعات به شناخت بافت های ریز دانه منجرگردد. محدوده مورد مطالعه این پروژه، شهرک های گلدشت محمدی، شهید باهنر و عرفان می باشد که در شهرک های حوزه یک منطقه ۱۰ شهرداری شیراز واقع شده اند. ابتدا بافت فرسوده شهری از دیدگاه نظری و سپس ویژگی های آن در شهرک های مورد نظر مورد سنجش و بررسی قرارگرفته اند. این پژوهش از نظر هدف تحقیق، کاربردی توسعه ای و روش آن توصیفی تحلیلی است و در روند تحلیل ها از فرآیند تحلیل "سلسه مراتبی" استفاده شده است. در این پژوهش از نرم افزاری Excel، Arc GIS و Google earth استفاده شده است. ۹۲۸ قطعه در در این حوزه شهری شناسایی و اطلاعات آنها جمع آوری و ثبت گردید. پایگاه اطلاعات مکانی و توصیفی املاک این حوزه در بستر GIS صورت پذیرفت. وضعیت واحدهای مسکونی بر حسب دانه بندی نشانگر آن است که ۱۱ % از قطعات، مساحتی زیر ۲۰۰ مترمربع و ۸۹ % قطعات، مساحتی بالایی ۲۰۰ مترمربع دارند که نشان دهنده ی، درشت دانه بودن قطعات در شهرک های مورد نظر می باشند و ساختار کلی این شهرک ها جزء بافت فرسوده محسوب نمی شوند. از لحاظ مقایسه این شهرک ها با هم لحاظ شاخص ریزدانگی به ترتیب شهرک های عرفان، شهید باهنر و گلدشت محمدی در رتبه های یک تا سه درشت دانه بودن نسبت به هم قرار دارند به عبارتی شهرک عرفان درشت دانه تر از دیگر شهرک ها است.

GIS، ریزدانگی قطعات شهری، بافت فرسوده، GIS ، منطقه ۱۰شهرداری شیراز،