بهرام رضائی - گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
سعید درخشنده - گروه عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

مطالعه تجربی میدان جریان در آبراهه‎های مرکب می تواند در پیش بینی رفتار رودخانه ها در زمان سیلاب، به مهندسین هیدرولیک کمک نماید. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از داده های آزمایشگاهی میدان جریان شامل نمودارهای منحنی های هم سرعت، پراکنش عرضی سرعت میانگین در عمق، پراکنش عرضی تنش برشی مرزی و تنش برشی ظاهری در فصل مشترک بین آبراهه اصلی و سیلاب دشت ها در یک آبراهه مرکب منشوری با سیلاب دشت های به عرض ۴۰۰ میلی متر و شیب جانبی ۰۷۵/۰ (زاویه ۲۹/۴ درجه) مورد مطالعه قرار گیرد. برای این منظور پس از برقرای جریان یکنواخت برای پنج عمق نسبی مختلف ۲۳۵/۰، ۲۷۰/۰، ۳۱۶/۰، ۳۶۳/۰ و ۳۹۳/۰ (متناظر با دبی های ۲۷، ۳۰، ۳۵، ۴۰ و ۴۵ لیتر بر ثانیه) سرعت های نقطه ای با استفاده از سرعت سنج صوتی داپلر (ADV) اندازه گیری شده است. تنش برشی مرزی نیز با استفاده از لوله پرستون اندازه گیری شده است. در برخی مراحل نتایج حاصل از این پژوهش با داده های موجود در آبراهه های مرکب منشوری با سیلاب دشت های به عرض ۴۰۰ میلی متر ولی بدون شیب عرضی مقایسه شده است. بررسی ها نشان می دهد که در آبراهه مرکب منشوری نیز حداکثر اندرکنش بین جریان در آبراهه اصلی و سیلاب دشت ها در محوده عمق نسبی تقریبا ۳/۰ اتفاق می افتد.

آبراهه مرکب منشوری, سیلاب دشت های مایل, توزیع سرعت, توزیع تنش برشی مرزی, نیروی برشی ظاهری