یحیی کامیابی - دانشیار، گروه حسابداری، دانشکده اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
اسفندیار ملکیان - استاد، گروه حسابداری، دانشکده اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
امیر جوادی نیا - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، دانشکده اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

هدف: حسابرسان به واسطه ماهیت کار حسابرسی با اشکال مختلفی از ارائه اطلاعات مواجه هستند. این اشکال ظاهری اطلاعات، نظر به وجود عقلانت محدود در افراد، توان لازم را برای تحت تاثیر قراردادن قضاوت حسابرس را دارند. ازاین رو هدف از این پژوهش بررسی اثر شکل ارائه اطلاعات بر کیفیت قضاوت حسابرسان با درنظرگرفتن تردید حرفه­ای و تجربه برای کاهش اثر شکل ارائه اطلاعات بر کیفیت قضاوت حسابرسان است. روش: داده­های موردنیاز از طریق پرسش نامه با طراحی سه سناریو، در سه مرحله برای یک گروه جمع آوری شد. در مرحله اول اطلاعات به صورت متن، در مرحله دوم، اطلاعات به صورت اعداد و ارقام جدولی و در مرحله سوم اطلاعات به صورت اشکال گرافیکی با بهره­گیری از سیستم گزارشگری یکپارچه ارائه شد. در این شرایط تنها ۶۶ پرسش نامه توسط اشخاصی تکمیل شد که در هر سه مرحله حضور داشتند و به عنوان نمونه نهایی پژوهش تحت آزمون قرار گرفتند. در این راستا، آزمون ویلکاکسون، من_وینتی، مدل سازی معادلات ساختاری و رگرسیون سهمی بکار گرفته شد. یافته ها: یافته­ها نشان می­دهد که حسابرسان تحت تاثیر شکل ارائه اطلاعات قرار می­گیرند. همچنین خرده مقیاس­های جستجوی دانش، وقفه در قضاوت، ذهن پرسشگر در متغیر تردید حرفه­ای موجب کاهش اثر شکل ارائه اطلاعات بر کیفیت قضاوت حسابرسان می­شود. در نهایت تجربه بر انحراف معیار قضاوت اثر انحنایی دارد. نتیجه گیری: زمانی که اطلاعات با چارچوب­ها و طراحی­های ظاهری متفاوتی به حسابرسان ارائه شود، قضاوت آنان را تحت تاثیر خود قرار می­دهد و نیز تردید حرفه­ای حسابرس در کاهش اثر شکل ارائه اطلاعات بر کیفیت قضاوت سودمند است. افزون بر این تجربه متوسط حسابرسان مزایای بیشتری را در کاهش اثر شکل ارائه اطلاعات بر کیفیت قضاوت حسابرسان نسبت به تجربه کم و تجربه زیاد را نشان می­دهد. دانش افزایی: شناخت مولفه های تاثیرگذار بر قضاوت حسابرس از نیازمندی­های اساسی برای دست­یابی به کیفیت ایده آل قضاوت در حسابرسی است. سهم این مطالعه افزون بر توسعه ادبیات حوزه قضاوت حسابرسی، فراهم آوردن شواهدی دال بر تاثیرپذیری قضاوت حسابرسان از شکل ارائه اطلاعات در کنار شناسایی رفتار مولفه های تجربه و تردید حرفه­ای بر شکل ارائه اطلاعات، به عنوان عوامل کاهنده است. همچنین پژوهش حاضر موجب تغییر نگرش حسابرسان نسبت به عواملی که در ظاهر اهمیت کمی دارند خواهد شد.

قضاوت و تصمیم گیری, اثر شکل ارائه اطلاعات, تجربه, تردید حرفه ای